پیام شیعه | Shia

شأن نزول عبرت آمیز آیه ( سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ ) از نگاه اهل سنت ⁉️

✍️ اغلب مفسران و محدثان مشهور اهل سنت ( همانند شیعه ) بر این باورند که آیه یکم سوره معارج ( سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ ) درباره نُعمان بن حارث و به هلاکت رسیدنِ او به خاطرِ مخالفتِ وی با ولایتِ امیرالمومنین (ع) ، نازل شده است ، لذا ذیلا به بررسی اجمالی و واکاوی این موضوع در منابع معتبر اهل سنت می پردازیم :

 ثُعلبی که از محدثان و مفسرانِ مشهورِ اهل سنت است ، در تفسیر الکشف و البیان ( ج 10 ص 35) روایت زیر را از امام صادق (ع) و بنا به نقلِ سفیان بن عیینه ، اینگونه گزارش نموده :

 پس از آنکه پیامبر(ص) مسئله ولایت علی (ع) را در غدیر ِخُم با عبارت ( مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاه ) به مردم ابلاغ فرمود ، شخصی به نام نُعمان بن حارثِ فِهری نزد ایشان آمد و با حالت اعتراض به پیامبر (ص) گفت :

ما را به توحید و قبول رسالتِ خود و انجام جهاد و حج و روزه و نماز و زکات امر کردی . ما هم قبول کردیم . اما تو به این مقدار راضی نشدی و کار را بدانجا رساندی که اکنون پسر عمویت علی (ع) را  را به ولایت برگزیده ای ، آیا این ابلاغِ ولایتِ علی (ع) را خودسرانه انجام داده ای یا به دستور خدا  ؟

پیامبر (ص) فرمودند : بخدا سوگند این کار را به فرمان خداوند انجام دادم .

 نعمان با شنیدن سخن پیامبر (ص) با حالتِ انکار و از روی تمسخر گفت :

 ( اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَٰذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَةً مِنَ السَّمَاءِ )

یعنی : خداوندا ، اگر این حُکم از جانبِ توست ، سنگی از آسمان بر سرِ من فرود آر .

💥در این هنگام سنگی از آسمان بر سرش فرود آمد و او به هلاکت رسید و آیه ( سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ ) نازل شد.

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

سایر علمای اهل سنت نیز موضوع فوق را روایت نموده اند که ذیلاً به برخی از آنها اشاره می نمائیم :

الف ) حاکم حسکانی نیشابوری در شواهد التنزیل ( ج 2 ص 286تا 289 ) روایتِ مزبور را با شش طریق نقل کرده که همه آن ها مرتبط با واقعه غدیر و فردی بنام ( نعمان فِهری ) می باشد .

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) و ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

ب )  قرطبی نیز در تفسیر الجامع لاحکام القرآن ( ج 21 ص 219 ) ، ابراهیم جوینی حنفی در فرائد السمطین ( ج 1 ص 83 ) ، علی بن محمد المالکی در الفصول المهمه ( ص 55) ، عبدالرئوف مناوی در فیض القدیر ( ج 6 ص 217 ) ، نووی در مراح لبید لکشف معنی القرآن المجید ( ج 2 ص 561) ، سبط بن جوزی در تذکرة الخواص ( ج 1 ص 37) ، شربینی در کتاب السراج المنیر ( ج 4 ص 380 ) ، أبی السعود در تفسیر ارشاد العقل السلیم ( ج 9 ص 29 ) ، آلوسی در تفسیر روح المعانی ( ج 15 ص 62 ) موضوع فوق را نقل کرده اند .

👈 برای مشاهده اسناد ( 1 ) ، ( 2 ) ، ( 3  ) ، ( 4 ) ، ( 5 ) ، ( 6 ) ، ( 7 ) ، ( 8 ) و ( 9 )  ، کلیک کنید . 👉

ج ) علامه امینی (ره) در کتاب الغدیر ، روایت مذکور را از طریقِ 30 نفر از علمای بزرگ اهل سنت نقل کرده که به منظور اجتناب از تطویلِ کلام ، مخاطبان گرامی را ذیلاً به مطالعه فصلِ مزبور از کتاب شریفِ الغدیر ارجاع می دهیم .

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

جمع بندی و تجزیه تحلیل :

در برخی از روایاتِ شأنِ نزولِ آیه یکم سوره معارج ، نام سئوال کننده و مخالفِ واقعه غدیر ( نُعمان بن حارث ) و در سایر نقل ها ( نَضر بن حارث ) ذکر شده ، لیکن  اگر چه اسامی مختلفی برای سائل در این روایات ذکر شده ولی همه آن ها سائل را از خاندانِ قریش و با پسوند ( فِهری ) می دانند . فلذا این اشتراک در نسب و قبیله ی سائل ، مبین آن است که قطعاً در ضبطِ نامِ سائل ، تصحیف صورت گرفته و سائل همان نعمان بن حارث فِهری است که در غدیر حضور داشته ولی عده ای به عمد نام سائل را نضر بن حارث ( برادر نعمان) ذکر کرده اند تا اینگونه القاء شُبهه نمایند که ، نضر در جنگ بدر کشته شده و در زمان غدیر حضور نداشته .

با امعان نظر در قضیه نُعمان بن حارث که مورد اتفاق اغلبِ علمای اهل سنت است ، به وضوح درمی یابیم که منظور از ابلاغ ولایت علی (ع) در روز غدیر ، ولایت به معنای ( زعامت ، امامت و رهبری ) ایشان می باشد نه دوستی و محبت نسبت به آن حضرت ، زیرا اگر کلمه ( مولا ) در عبارتِ ( مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاه ) به معنای محبت و دوستی بود هرگز نُعمان بن حارث اینگونه با آن مخالفت نمی ورزید .

    در جهان مردِ عمل باش و علی را بشناس
    که ترازوی عمل ، کفّه ی میزانِ علیست

    ای کج اندیش ، مکن غصبِ خلافت ، زیرا
    به خدا بعدِ نبی ، سلطنت از آنِ علیست

    روزِ محشر که گذرنامه ی جنّت طلبی
    آن گذرنامه به امضاء و به فرمانِ علیست

    این حسینی که رئیسُ الشُّهَدایش خوانند
    با خبر باش که شاگردِ دبستانِ علیست

برگرفته از دروسِ تفسیر تطبیقی قرآن سید رضا نوعی ( حکیم )

آیه ی ولایت ، برهانی آشکار بر امامتِ علی علیه السلام

آیه ی 55 سوره ی مبارکه ی مائده ، در شأنِ امیرالمومنین (ع) نازل شده و مورد اتفاقِ فریقین می باشد که ذیلاً به بررسی آراء محدثان و مفسران اهل سنت پیرامون آن می پردازیم :

جلال الدین سیوطی که از بزرگترین مفسران و محدثانِ اهل سنت است از قولِ طبرانی ، ابنِ مَرْدَوَیْه ،ابن کثیر ، این ابی حاتم و ابن عساکر ، روایت کرده که علی (ع) در مسجد پیامبر(ص) و در حالِ رکوعِ نمازِ مستحبی ، انگشترش را به سائل عنایت فرمود و چون رسول اکرم (ص) از این موضوع باخبر شد ، آیه ی (55 مائده) نازل شد و ایشان آنرا برای اصحاب قرائت نموده و سپس فرمود :

👈منْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ .👉

📚(( تفسیر سیوطی ج 5 ص 360 و تفسیر ابن کثیر ج 3 ص 138 ))

👈برای مشاهده ی سند ، اینجا و اینجا کلیک کنید . 👉

تبصره : عبارتِ ( مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ ) ، فقط مُختَص به واقعه ی غدیر خُم نیست بلکه این تعبیر ، در مناسبت های دیگر نیز از زبانِ مبارکِ پیامبر (ص)  در باره ی علی (ع) ، صادر گردیده است .  

ثُعلبی نیز که از مفسران بنام اهل سنت است ، در تفسیر ( الکشف و البیان ) ، جریان خاتم بخشی امیر المؤمنین (ع) را اینگونه روایت کرده :

پس از آنکه علی (ع) در رکوع نماز ، انگشترش را با سائل عطاء فرمود ، پیامبر (ص) در دعا از خداوند متعال مسئلت نمود :

بارالها ؛ همانند موسی به من نیز شرحِ صدر عنایت فرما و علی (ع) را که از اهل بیتِ من است ، بعنوان وزیر و جانشین من قرار ده .

ابوذر می گوید : به خدا سوگند ، به محضِ فارغ شدنِ رسول اکرم (ص) از دعای مزبور ، جبرئیل آیه ی (55 مائده ) را به قلبِ مبارک ایشان نازل فرمود .

ثعلبی در ادامه ، سخنِ احمد بن حنبل را نقل می کند که گفته : (برای هیچکدام از اصحاب ، فضائلی همانند فضائلِ علی علیه السلام وارد نگردیده).

📚(( تفسیر الکشف و البیان ج 4 ص 80-81 ))

👈برای مشاهده ی سند ، اینجا کلیک کنید . 👉

تبصره : مخالفین ، علیرغم اینکه حدیثِ منزلت را قبول دارند ، مدعی هستند که مسئله ی جانشینی  علی (ع)  در حدیثِ مذکور ، مربوط به جنگ تبوک است ! حال آنکه پیامبر (ص) ، در سایر موارد و از جمله حدیث فوق و نیز حدیثِ عشیره (یَومُ الدّار ) به خلافتِ آن حضرت ، ت صریح فرموده است .

 پیامبر اکرم  (ص) در اوائلِ بعثت ، بیش از چهل نفر از خویشان و نزدیکان خود را فراخوانده و خطاب به آنها فرمود :

فَأَیکُمْ یؤَازِرُنِی عَلَی هَذا الْأَمْرِ عَلَی أَنْ یکُونَ أَخِی وَ خَلِیفَتِی فِیکُم ؟ یعنی : اکنون کدام‌یک از شما مرا یاری می‌کند تا برادر من و وصی و جانشین من در میان شما باشد ؟

تنها کسی که در آن جمع به دعوت  پیامبر (ص)  پاسخ مثبت داد ، علی (ع) بود  . پیامبر (ص) نیز بلافاصله درباره علی (ع) فرمود :

👈«إِنَّ هَذَا أَخِی وَ وَصِیی وَ خَلِیفَتِی فِیکُمْ فَاسْمَعُوا لَهُ وَأَطِیعُوا ».

یعنی : علی (ع) ،برادر ، وصی و جانشینِ من در میانِ شماست.باید سخنانش را بشنوید و از او اطاعت نمائید .

اینجا دیگر مسئله ی جانشینی پیامبر (ص) در جنگ تبوک مطرح نیست تا عده ای به بهانه ی مقطعی بودنش ، در آن القاءِ شُبهه کنند ، بلکه تعیینِ جانشینی امیرالمومنین (ع) از همان ابتدای رسالت و با تصریح به لفظِ 👈 (خَلِیفَتِی) 👉 می باشد ، تا عده ای مانند عبارتِ ( مولا ) ، نتوانند درباره ی آن مناقشه نمایند .

📚( تاریخ طبری ج 2 ص 319 -321) ( تفسیر البغوی ج6 ص131) ( تاریخ ابن عساکر ج 42 ص 49) (مجمع الزوائد ، هيثمي ، ج 8 ، ص 302 که رجالِ حدیث را ثقات می داند) .

👈برای مشاهده ی سند 1 ، سند 2  و سند 3  ، کلیک کنید . 👉

برگرفته از دروس امام شناسی سید رضا نوعی (حکیم )

امیرالمؤمنین (ع) بجز پیامبر (ص) ، از همه ی انبیاء برتر است .

آیه 61 سوره مبارکه آل عمران ، در شأنِ علی ، فاطمه ، حسن و حسین ( علیهم السلام ) نازل شده که به واقعه ی مُباهله ی پیامبر (ص) با مسیحیان نَجران اشاره دارد . این موضوع مورد اتفاق فریقین است که ذیلاً به استناد منابع حدیث معتبر و تفاسیر اهل سنت به واکاوی آن می پردازیم :

مسلم در كتابِ صحيحش مي نويسد:

و لمّا نزلت هذه الآية : (فقل تعالوا ندع أبنائنا وأبنائكم) دعا رسول اللّه (ص) ، عليّاً وفاطمة وحسناً وحسيناً فقال : اللهمّ هؤلاء أهلي.

یعنی : پس از نزول اين آيه رسول خدا (ص) ، علی ، فاطمه، حسن و حسين را صدا زد، آنگاه چنين دعا كرد: خداوندا اينان خاندانِ من هستند.

📚(( صحيح مسلم ،كتاب فضائل الصحابة، باب فضائل علی (ع) ص 1871))

👈برای مشاهده ی سند ، اینجا کلیک کنید . 👉

حاکم نیشابوری که از بزرگترین محدثان اهل سنت است ، ضمن تصریح به صحیح و متواتر بودن حدیث مباهله ، آنرا اینگونه روایت نموده :

پس از نزول اين آيه رسول خدا (ص) ، علی ، فاطمه، حسن و حسين را صدا زد، آنگاه چنين دعا كرد: خداوندا اينان خاندانِ من هستند.

📚(( المستدرک ج 3 ص 163 و کتاب معرفة علوم الحدیث ص 50))

👈برای مشاهده ی سند ،  ا ینجا  و اینجا کلیک کنید . 👉
جلال الدین سیوطی و ابن کثیر ، که از بزرگترین محدثان و مفسران اهل سنت می باشند ، از قول جابر روایت نموده اند :

پیامبر ( ص) برای مباهله با مسیحیان نَجران ، علی ، فاطمه ، حسن و حسین علیهم السلام  آورد ولی نصارا پشیمان و تسلیم شدند ، آنگاه رسول اکرم (ص) فرمود : سوگند به آنکه مرا به حق مبعوث نموده اگر مباهله انجام می شد از آسمان بر آنها آتش می بارید .

👈 جابر گفته است مراد از ( أَنفُسَنَا ) رسول خدا و علي است و مراد از ( أَبْنَاءَنَا ) حسن و حسين و مراد از( نِسَاءَنَا )نیز فاطمه علیهم السلام می باشد .

📚(( تفسیر الدر المنثور سیوطی ج 3 ص607 )) (( تفسیر ابن کثیر ج2 ص 55))

👈برای مشاهده ی سند ، اینجا  و اینجا  کلیک کنید . 👉

زمخشری که از بزرگترین علمای تفسیر اهل سنت است بر خلاف کسانی که آیه تطهیر ( 33 احزاب ) را در شأن همسران پیامبر (ص) می دانند ، معتقد است که این آیه در شأن آلِ کساء نازل شده و جالب تر اینکه از قول جناب عایشه نقل می کند که هنگامیکه آیه مزبور نازل شد پیامبر (ص) ، علی ، حسن ، حسین و زهرای مرضیه ( علیهم السلام ) را زیر کسائی جمع کرده و فرمود :

((إِنَّمَا یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً ))

 زمخشری در ادامه می گوید :  رسول اکرم (ص)  برای مباهله در حالی آمد که حسین (ع) دستِ حسن (ع) را گرفته بود و فاطم ه (س) و علی (ع) نیز با آنها بودند ولی مسیحیان نجران از مباهله منصرف شده و به پرداخت جزیه رضایت دادند .

زمخشری تعبیری بسیار زیبا از واقعه نموده ، ایشان می گوید : وفيه دليل لا شئ أقوى منه على فضل أصحاب الكساء عليهم السلام.

👈اين آيه قوي ترين و محكم ترين دليل بر فضیلت و برتری اصحابِ كساء (عليهم السلام) می باشد.👉

📚(( تفسیر کشّاف زمخشری . ص 175 ذیل آیه 61 آل عمران ))

👈برای مشاهده ی سند ، اینجا کلیک کنید . 👉

خداوند سبحان در آیه ی مباهله ، علی (ع) را ، نَفْس[ جانِ ]پیامبر(ص) خوانده و چون هیچ آفریده‌ای برتر از پیامبر(ص) نیست؛ پس امیر المؤمنین (ع) نیز بجز نبوت ، از همه ی کائنات 👈 و حتی پیامبران اولوالعزم  👉 نیز برتر است .

احادیث زیادی که اهل سنت نیز روایت کرده اند به افضلیتِ علی (ع) بر همه ی امت و نیز جامعِ فضائل انبیاء بودنش اشاره دارد ، از جمله حدیث ( تشبیه ) که به عبارات مختلف نقل شده ، که  دانشمند بزرگ اهل سنت ( ابن عساکر ) ، یکی از آنها را اینگونه روایت نموده  :

قال رسول الله (ص) : مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى آدَمَ فِي عِلْمِهِ، وَ إِلَى نُوحٍ فِي فَهْمِهِ، وَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ فِي حِلمِهِ، وَ إِلَى یحیی بن زکریا فی زهده ، وَ إِلَى مُوسَى فِي بَطشه ، فَلْيَنْظُرْ إِلَى عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ (عَلَيْهِ السَّلاَمُ) .

 پیامبر (ص) فرمودند:

هرکس می خواهد آدم (ع) را با عِلمش و نوح (ع) را با فهمش و ابراهیم (ع) را با حِلمش و یحیی (ع) را با زهدش و موسی (ع) را با هیبتش ، مشاهده کند ، به علی بن ابی طالب (ع ) نگاه کند .

سخن آخر اینکه :

برتری مقام امامِ معصوم بر انبیاء ، بجز رسول اکرم (ص) ، را بقول امام باقر (ع) می توان از نزول عیسی (ع) و اقتدا نمودنش در نماز به مهدی (عج) دریافت ، زیرا  لزوماً مقامِ امام از مأموم ، برتر است .

📚( فتح الباري  ج 6، ص 494) و (بحار الانوار ج 14 , ص 348 ) و ( تاریخ ابن عساکر ج 42 ص313 )

👈 برای مشاهده ی سند ، اینجا کلیک کنید . 👉

برگرفته از دروس امام شناسی سید رضا نوعی (حکیم )
 

حضرت فاطمه ی معصومه (س ) ، حدیثِ عشق که به ( فواطم ) شهرت دارد را اینگونه روایت نموده :

عنْ فَاطِمَةُ بِنْتَ موسَى بْن جَعْفَر (ع) قال رسول الله (ص) :

👈 ألا مَنْ ماتَ عَلى حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ ماتَ شَهِيداً 👉

یعنی : پیامبر (ص) فرمودند :

همانا هر كه با مُحبتِ آل محمد بميرد ، شهید از دنیا رفته ( مرگِ او شهادت است) .

📚( عوالم العلوم، ج ٢١، ص ٣٥٣ و کتاب اسنى المطالب ص 49 )

مفسر بزرگ اهل سنت ( زمخشری ) در ذیل آیه ی ( 23 سوره مبارکه شوری) که خطاب به پیامبر (ص) می فرماید : (قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى ) ، روایت نموده :

أَنَّهَا لَمَّا نَزَلَتْ ، قِيلَ يَا رَسُولَ اَللَّهِ ، مَنْ قَرَابَتُكَ هَؤُلاَءِ الَّذينَ وَجَبتْ عَلَيْنا مَوَدَّتهٌمْ ،قَالَ : عَلِيٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ اِبْنَاهُمَا .

یعنی : در مورد فرموده ی خداوند که به پیامبر (ص) می فرماید : «بگو من هیچ مُزد و پاداشى بر رسالتم درخواست نمى کنم ؛ جز دوست داشتنِ نزدیکانم » از رسول اکرم (ص) سئوال شد که نزدیکان شما که طبق آیه ی مزبور ، محبت و مودّتِ آنها بر ما واجب است چه کسانی هستند ؟

👈رسول اکرم (ص) پاسخ دادند : آنها علی و فاطمه و فرزندان آن دو ( علیهم السلام ) می باشند .

جالب است بدانید که زمخشری در ادامه ی تفسیرِ آیه ی مورد بحث ، حدیثی را از   پیامبر (ص)   در مورد محبتِ  اهلِ بیت (ع)  نقل می کند که روایتِ فاطمه ی معصومه (ع) را نیز دربر دارد    و ما برای اجتناب از اطاله ی کلام ، فقط به ذکر دو فراز از آن ، اکتفاء می نمائیم :

پیامبر اکرم (ص)  فرمودند :

مَن ماتَ عَلى حُبّ آلِ مُحَمَّدٍ ماتَ شَهیداً اَلا وَ مَن ماتَ عَلى بُغضِ آلِ مُحَمَّدٍ ماتَ کافِراً

👈یعنی : یقیناً اینگونه است که هرکس با محبت و دوستی آلِ محمد بمیرد ، شهید از دنیا رفته ... یقیناً هرکس با کینه و دشمنی آلِ محمد بمیرد ، کافر از دنیا رفته است

📚 (( تفسیر کشاف ج2 ص977 و-978 )) . (( تصویر فوق 👆))

برگرفته از دروسِ تفسیر قرآن کریم سید رضا نوعی ( حکیم )

وَ اللاَّتي‏ تَخافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَ اهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضاجِعِ وَ اضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبيلاً إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلِيًّا كَبيراً              ( سوره نساء آیه 34)

و آن دسته از زنان را كه نافرمانی می کنند ، باید نخست آنان را موعظه کنید و (اگر مطیع نشدند) در بستر از آنها دوری كنيد و ( اگر موثر واقع نشد ) تنبيه شان كنيد پس اگر اطاعت كردند به آنها ستم نکنید که همانا خدا والای بزرگوار است .

قرآن کریم به منظور متنبّه شدنِ زنانی که نافرمانی می کنند ، در آیه ی فوق دستورالعملی را برای مردان تبیین فرموده است که سه مرحله دارد :

الف : فَعِظُوهُنَّ : یعنی در صورت مواجه شدن با نافرمانی زن ، ابتدا او را موعظه و راهنمائی نمائید .

ب :  وَ اهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضاجِعِ : اگر پند و اندرز ، مفید واقع نشد ، در بستر از آنها دوری کنید .

امام باقر(ع) فرموده : "یحوّل ظهره إلیها ، یعنی مرد ، پشت به زن بخوابد"  ( و با این روش ، عدم رضایت خود را از رفتار همسرش ، ابراز نماید )

📚((مجمع البیان ج 3 ص44 ))

ج : وَ اضْرِبُوهُنَّ : اگر مراحل قبل در تغییر رویّه ی زن ، موثر نبود این روش اعمال می گردد . اما معنی صحیح این عبارت چیست ❓
 
اولین معنائی که از عبارت ( وَ اضْرِبُوهُنَّ  ) و ریشه ی آن (ضَرب ) به ذهن مُتبادر می شود ، کتک زدن و تنبیه یدی است و متأسفانه در خیلی از ترجمه های رایج نیز کلمه ی (  وَ اضْرِبُوهُنَّ )، به کتک زدن ، ترجمه شده ⁉️ که بنحوی منشاء سوء برداشت از آیه ی شریفه ی مذکور گردیده است .

🔘واژه ی (ضَرب ) در زبان عرب کاربردهای زیادی دارد که هیچکدام به معنی کتک زدن نیست و در قرآن کریم نیز در موارد مختلفی استعمال شده مانند : ( ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا ) ، (ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ)...

🔘بهترین معنایی که با توجه به فرهنگ لغات عرب می توان برای ( وَ اضْرِبُوهُنَّ ) در نظر گرفت ، معنای :
 👈 کناره گیری ، مَنع و اجتناب است . 👉

🔘کما اینکه پیامبر اکرم (ص) نیز عبارت ( وَ اضْرِبُوهُنَّ ) را همین گونه تفسیر فرموده اند :

وَ قَالَ النَّبِيُّ ص إِنِّي أَتَعَجَّبُ مِمَّنْ يَضْرِبُ امْرَأَتَهُ وَ هُوَ بِالضَّرْبِ أَوْلَى مِنْهَا لَا تَضْرِبُوا نِسَاءَكُمْ بِالْخَشَبِ فَإِنَّ فِيهِ الْقِصَاصَ 👈و لَكِنِ اضْرِبُوهُنَّ بِالْجُوعِ وَ الْعُرْيِ 👉حتَّى تُرِيحُوا [تَرْبَحُوا] فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَة .

"در شگفتم از کسی که همسر خود را می‌زند، حال آن که خود به زدن شایسته‌تر است. زنانِ خود را با چوب نزنید که قصاص دارد، 👈ولی با سخت‌گیری در خوراک و پوشاک آنان را بزنید ( تنبیه کنید )👉تا در دنیا و آخرت آسوده باشید."

📚(( بحار الانوار ج 100 ص 249 و  جامع الأخبار ص 158 ))

🔘پس مشخص گردید که 👈منظور از عبارتِ( وَ اضْرِبُوهُنَّ) کتک زدن همسر نیست بلکه در تنگنا قرار دادنِ او از لحاظ خوراک و پوشاک است👉 ، آنهم  با رعایت اعتدال و صرفاً بمنظور بازداشتن او از نافرمانی و رفتارهای ناشایست .

عده ای با توجه به برخی از  روایات مانند : (فاضْرِبُوهنَّ ضَرْباً غَيْرَ مُبَرِّح ) ، زدن همسر را (غَيْرَ مُبَرِّح ) یعنی به شکلی که منجر به سرخی یا کبودی نشود و یا (  إنّه الضرب بالسواک ) زدن او با چوب نرم و نازکِ (سواک) را مراد از کلمه ی ( وَ اضْرِبُوهُنَّ ) می دانند .

👈این تفسیر چندان مناسب به نظر نمی رسد ، زیرا اقتضای سیاق آیه ی مورد بحث ، این است که هر مرحله از مراحل سه گانه ی مزبور از مرحله ی قبل شدیدتر باشد ، حال آنکه زدن با چوبِ نازک ، آنهم به نحوی که نه درد داشته باشد نه پوست ، سرخ شود و نه کبود ، از مراحلِ قبل ( موعظه و سرزنش و قهر ) نه تنها شدیدتر نیست ، بلکه بیشتر به یک شوخی شبیه است تا تنبیه و پیداست که نمی تواند اثری بازدارنده داشته باشد .

👈لذا مناسبت ترین معنا برای  ( وَ اضْرِبُوهُنَّ )  ،به استناد حدیثی که از پیامبر(ص) در بالا نقل کردیم ، بی اعتنائی به همسر و در تن گنا قرار دادن او از لحاظِ خوراک و پوشاک با رعایتِ عدالت و اعتدال ، می باشد نه کتک زدن او ( چه کم و چه زیاد ) .⛔️

✔️اکنون ابیات زیر را بعنوان حُسنِ خِتام تقدیم می نمائیم :
 

اگر باید زنی همچون زنانِ قصّه‌ها باشی
نه عَذرا دوستت دارم ، نه شیرین و نه لیلایت

که من با پاکبازی‌های وِیس  و  شورِ  رودابه
خوشت می‌دارم و دیوانگی‌های زلیخایت

مرا آن نیمه ی دیگر بدان ، آن روحِ سرگردان
كه كامل می شود با نیمه ی خود ، روحِ تنهایت

برگرفته از دروس تفسیر سید رضا نوعی ( حکیم )