پیام شیعه | Shia

🔴علمِ غیبِ ملا نصرالدین و ظهورِ خلق الساعه آش برای مردم ⁉️😳

✍️علامه طهرانی در کتاب مبانی اخلاق در آیات و روایات ( ج2 ص 85 و 86 ) یکی از جوک ها  و فکاهیاتِ ملا نصرالدین را نقل کرده و سپس تحلیل و تاویل عرفانی عجیب و غریبی از آن ارائه نموده که ذیلا پس از نقل عینِ عبارات وی ، به نقد و بررسی سخنان ایشان می پردازیم .

👈برای مشاهده سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉
 
🛑داستان آشِ نذری ملا نصرالدین از زبان علامه طهرانی :

(( ملاّنصرالدّین به دکّان نانوایی رفت تا نان سنگک بخرد ، دید دکّان نانوایی خیلی شلوغ است . ... با خودش گفت : ... اگر من بخواهم از اینجا نان بگیرم باید تا عصر بایستم ؛ . ..  لذا خطاب به کسانی که در صف خرید نان بودند کرده و گفت : .... به آن پشت بروید ، در آن خانه آشِ مجّانی میدهند ! همۀ مردم ... رفتند تا آش بگیرند . ...ملا با خودش فکر کرد که .... نکند واقعاً آنجا آش بدهند  ، خودش هم ... به دنبال خلق الله رفت . اتّفاقاً دید که آنها دارند آش می گیرند ، ملا هم یک کاسۀ آش گرفت و به خانه اش رفت ! ))

🛑نقد و بررسی تحلیلِ عارفانه علامه طهرانی از داستانِ فوق :

علامه طهرانی برای فکاهی فوق ، از منظر عرفانی سه احتمالِ تأویل گونه و عرشی مطرح نموده که ذیلا بطور مجزا به نقد و بررسی آنها می پردازیم :

الف ) وجه اول : ( برخورداری ملا نصرالدین از علم غیب ) : 😳😁

علامه طهرانی می گوید :

(( یک صورت این است که : واقعاً ملاّ علم غیب داشته و می دانسته که آنجا آش خیرات می کرده اند و مردم نمی دانستند ، لذا به مردم گفته است که بروید آش بگیرید ))

نقد و بررسی احتمال اول :

 قرآن کریم در آیه ( 26 و 27 سوره جن ) می فرماید : ( َالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَىٰ غَيْبِهِ أَحَدًا ، إِلَّا مَنِ ارْتَضَىٰ مِنْ رَسُولٍ ... )
 
همچنین در تفسیر کنز الدقائق ( ج 13 ص 490 ) ذیل آیه فوق از امام صادق (ع) فوق روایت کرده :

«ان لله عز و جل علمين: علما عنده لم يطلع عليه احدا من خلقه و علما نبذه الى ملائكته و رسله فما نبذه الى ملائكته و رسله فقد انتهى الينا»

فلذا به استناد آیه فوق و نیز روایات صحیح وارده ، علم غیب ، بالإصاله و مستقلاً مختص به خداوند متعال است و تنها انبیاء ، ملائکه مقرب و امامان معصوم (ع) ، آنهم به اذنِ خدا و به اندازه ای که او صلاح بداند از این علم بهره مند می گردند . فلذا :

1- ملا نصرالدین که یک چهره ی خیالی و اغراق آمیز ، برگرفته از شخصیتِ یک فردِ سنی مذهبِ مجهول الحال می باشد ، قطعاً از علم غیب بی بهره بوده و احتمالِ برخورداری او از علم غیب ، به مراتب از اصل فکاهی فوق ، خنده دار تر است .

2-  کاربرد علم غیب ، هرگز برای اطلاع از اینکه کجا آش نذری می دهند نیست . گویا علامه طهرانی ، جایگاه علم غیب را بسیار پیش پا افتاده فرض نموده است .

3- متن داستان که خود علامه طهرانی نقل کرده با چنین احتمالی سازگاری ندارد . زیرا در آن تصریح شده که ملا برای خرید نان به نانوایی مراجعه کرده ، نه اینکه آدرس آش نذری را که از طریق علم غیب بدست آورده ، به مردم اطلاع دهد .

4- تنها در صورتی برای یک متن می توان وجوه مختلفی را مطرح کرد که آن متن ، دارای نوعی ایهام و یا کلی گویی باشد ، بنابر این با توجه به اینکه در متن داستان به انگیزه ملا ( به هم زدن صف طولانی نانوایی ) و دروغ بودن اصل خبر تصریح شده ، مطرح نمودنِ احتمالِ برخورداری او از علم غیب توسط علامه طهرانی ، سالبه به انتفاء موضوع و سخنی اعجاب برانگیز می باشد .

ب ) وجه دوم : ( انطباقِ اتفاقی دورغِ ملا با واقعیت ) :

علامه طهرانی می گوید :

( صورت دوّم اینکه : اتّفاقاً آش خیرات می کردند و ملا نیز اصلاً نمی دانسته است و به مردم گفته است : آنجا بروید آش خیرات می کنند . و اتّفاقاً هم آش خیرات می کردند . مردم آش را گرفته اند ، و او هم آش را گرفته است . )

نقد و بررسی احتمال دوم :

در نقل های مشهور و صحیحی که از فکاهی مزبور وجود دارد ، تصریح شده که ملا برای به هم زدن صف طولانی نانوایی ، به دروغ گفت : فلان جا آش نذری می دهند ، و دست مایه ی اصلی داستان که رنگِ فکاهی و طنز به آن می دهد نیز این می باشد که ملا نصرالدین ، دروغِ خودش را باور کرده است .

 👈اما در هیچ منبع معتبری نقل نشده که واقعاً آش نذری در کار بوده و ملا و دیگران آش نذری گرفته باشند . ظاهرا علامه طهرانی این موضوع را به همراه جزئیاتی دیگر مانند نوع نانوایی ( سنگکی ) ، بدان افزوده و به اصطلاح روغن پیازش را زیادتر کرده .

ج ) وجه سوم : ( نزول آش از آسمان بخاطر درخواستِ مردم ) 🪐🥣🍯😳😁

علامه طهرانی می گوید :

( صورت سوم این است که : هیچ آشی در کار نبوده و ملاّ هم هیچ خبری نداشته ، بلکه می خواسته مردم را گول بزند که بلند شوند و بروند تا دکّان خلوت بشود و نانِ خودش را بگیرد . این جمعیّت مردم هم به هوای آش حرکت کرده اند و آنجا رفته اند و در خانه را زده اند و گفتند : ( به ما آش بدهید ) ، 👈ناگهان آنجا آش پیدا شده و درست شده است ، 👉و مردم و حتی خودِ ملاّ هم آش گرفته است ! )

علامه طهرانی علیرغم اذعان به دروغگویی و فریبکاری ملا و در صورتیکه واقعاً آشی در کار نبوده ، می گوید : 👈 صرفاً در اثرِ خواستِ آن جماعت ، آش پیدا می شود ! 👉 ...

ایشان در ادامه برای پاسخ به سئوالِ مقدر و توجیه ادعای عجیبِ خود ، درخواست باران توسط مردم در خشکسالی شهر قُم و اقامه ی نماز استقساء به امامت مرحوم آیت الله خوانساری را بعنوان شاهدی بر مدعای خویش ، مثال زده است .

نقد و بررسی احتمال سوم :

1 - مقایسه درخواستِ آش با طلب باران در مواقعِ خشکسالی ( نماز استسقاء ) ، قیاسی مع الفارق است ، توضیح اینکه :

درخواست باران ، خواسته ای ضروری ، صادقانه ، مخلصانه ، مضطرانه ، موحدانه و بر اساس وعده ی صادقانه شارع مقدس ( در مورد اجابت دعا ) ، آنهم فقط از درگاه خداوند متعال انجام می گردد ، لیکن درخواست آشِ نذری توسط تعداد انگشت شماری فریب خورده و طمّاع انجام گردیده که صرفاً آشِ مُفت نذری را بر خریدِ نان ، ترجیح داده اند ، خصوصا اینکه ، درخواست آنها صادقانه ، مضطرانه و از راه التجاء به درگاه خداوند نبوده ، بلکه از راه مراجعه به آدرسی واهی بوده است ، فلذا هرگز این دو گروه را نمی توان با یکدیگر مقایسه کرد .

✔️ چگونه می توان باور کرد که تعداد اندکی که در صفِ خریدِ نان هستند ، یکباره با یک خبری دروغ ، هوس خوردنِ آش و یا هر غذای مُفت و مجانی دیگری به سرشان بزند و آنگاه خداوند نیز 👈 صرفاً بخاطر همین درخواست و هوسِ این افراد 👉 از آسمان برایشان آش یا چلو کباب نازل کند . ⁉️😳

2 - برای اینکه غیر معقول بودن احتمال مطروحه توسط علامه طهرانی برای خوانندگان فهیم این مقاله ، بیشتر ملموس شود ، می توانید حالِ آن صاحبخانه ی از همه جا بی خبر و بی چاره را تصور کنید که ناگهان مشاهده  نموده از آسمان ، یک دیگِ بزرگِ آش در مقابلش ظاهر شده و هنوز از گیجی و مَنگی این امرِ شگفت انگیز بیرون نیامده که می بیند دربِ خانه اش را می زنند و تعدادی از مردم به او می گویند :

آدرس منزل شما را جنابِ ملا به ما داده که آش نذری بگیریم ، آن صاحبخانه نیز تازه می فهمد که آن دیگِ آش را خداوند بخاطر درخواست این جماعت از آسمان نازل فرموده ، لذا آش را بین آنان که خودِ ملا نیز در میانشان بوده ، تقسیم می کند . 😁

لابد ملانصرالدین نیز در آن میان ، بخاطر نتایج شگفت انگیز دروغش که موجبِ نزولِ مائده آسمانی ( آش ) گردیده ، بخود می بالیده ...😳

تبصره :

خوانندگان محترم توجه داشته باشند که این سخنان عجیب را یک فرد عادی به زبان نمی آورد بلکه نظریه پردازی های عارفانه و افاضاتِ عرشی کسی است که مدعی است در خواب ، به او گفته اند که فقط ایشان شایسته عنوان ( علامه آیت الله ) می باشد .

👈 برای مشاهده مدرک  ( اینجا ) کلیک کنید . 👉 

🛑نقدی بر رویکرد تأویلی علامه طهرانی به فکاهی آشِ نذری ملانصرالدین :

1- علامه طهرانی ، فکاهی مزبور را به منزله ی وحی مُنزَل و یا حدیثی صحیح السَّند و موثق در نظر گرفته و آنگاه به توضیح و تفسیر و خصوصاً تأویل عرفانی داستان پرداخته است . حال آنکه داستان مزبور مانند بسیاری از داستان ها و فکاهیات مشابه ، الزاماً مابه ازای خارجی و مصداق عینی نداشته ، بلکه ساخته و پرداخته ذهنی افرادی است که در طی قرون و اعصار گذشته و بر اساس فولکلور ( فرهنگِ عامه ) و سینه به سینه نقل شده و  قطعاً حذف و اضافاتی نیز در آن صورت گرفته است .

2- تنها در صورتی می توان بر اساس هرمنوتیک ، نسبت به تفسیر ، تأویل و قرائت های متنی و فرا متنی اقدام نمود که اصلِ متن ، این قابلیت را داشته باشد . فلذا با توجه به متنِ فُکاهی ( آشِ نذری ملا ) که توسط علامه مطرح گردیده ، طرح فرضیات اول و سوم از سوی ایشان ، سالبه به انتفاء موضوع تلقی می گردد .

توضیح اینکه :

در فکاهی مزبور ، تصریحِ متن به فریبکاری و درغگویی ملا نصرالدین ، اجازه ی مطرح نمودنِ احتمالِ علم ِغیب داشتنِ او را کلا منتفی می سازد ، از سوی دیگر تصریحِ متن به طمع ورزیدنِ مردمانی ساده لوح که آشِ نذری مُفت را بر خریدِ نان ترجیح داده اند ، جایی برای مقایسه ی در خواست آنان با درخواستِ بارانِ و استسقاء که امری ( صادقانه ، مضطرانه و موحدانه ) است ، باقی نمی گذارد .

سخن پایانی :

نگارنده تاکنون نقدهای تخصص فراوانی به آراء و نظرات علامه طهرانی و فرقه لاله زاری داشته ، لیکن خصوصیت نقد حاضر آن است که به بهترین وجه ، میزانِ ساده اندیشی کسی که مدعی تنها فردِ شایسته برای عنوانِ شامخِ ( علامه آیت الله ) می باشد را برای مخاطبانِ فهیم و پیروان بصیرِ مکتبِ اهل بیت (ع) ، ترسیم می نماید .

برگرفته از دروس نقد تصوف حوزوی سید رضا نوعی ( حکیم )