پیام شیعه | Shia

(( آیا ضرب المثلِ خود را به کوچه ی علی چپ زدن ، اهانت است ؟ ))

👈در زبان عامیانه فارسی عبارات کنایه آمیز و همچنین ضرب المثل هائی وجود دارد که اخیرا از سوی برخی ، سوء تعبیر شده به این گمان که شاید منظور از اینها توهین به شخصیت های مذهبی و یا قداست های دینی بوده و توسط عده ای مغرض در فضای سایبری و ... رواج داده می شود . که اینک بنابه درخواست برخی از اعضای محترم کانال ( حکیم ) ذیلاً به این موضوع می پردازیم :

1- آیا ضرب المثل خود را به کوچه علی چپ زدن ، توهین به حضرت علی (ع) است ؟

📝 علامه دهخدا در لغت نامه اش فرموده :
👈 از این نام ( علی چپ ) ، شخص معینی منظور نیست و برای تعبیری مَثَلی بکار می رود . خود را به کوچه ی علی چپ زدن ؛ در تَداولِ عامه ، به معنی تجاهل نمودن برای جلبِ نفعی یا احتراز از زیانی می باشد.

2- ضرب المثلی دیگر (( علی می مانَد و حوضش )) :

🏝در مورد منشاء آن نیز اینطور نقل شده که عالِمی بر روی منبر برای استحقاق آبِ کوثر که ثاقی آن علی ( ع ) است شرایطی صَعب و دشوار می شمرد. چون حرفش به اتمام رسید ، فردی از مُستمعین برخواست و گفت: ای شیخ :  اگر راه رسیدن به بهشت و حوض کوثر اینقدر سخت باشد که تو می گوئی ، پس علی می مانَد و حوضش .😳

3- کسی که کارخطرناکی انجام دهد ولی برایش اتفاقی نیفتد به او می گویند :

🐈( طرف گربه ی مرتضی علی است ) ، زیرا گربه را هرطوری به هوا پرتاب کنند ، باز با چهارچنگول به زمین می افتد .

4- اخیراً نیز از شخصیتی فرضی و ساده لوح در قالبِ طَنز ، ساخته و پرداخته شده ، بنام ( غضنفر ) که برخی گمان می کنند منظور اهانت به آقا امیر المومنین است ، زیرا یکی از اوصاف ایشان ( غضنفر ) می باشد در صورتیکه این موضوع نیز صرفاً در حد یک گمانه زنی بوده و هیچ منشاء موثقی ندارد ، غضنفر به معنی شیر می باشد و هنگامیکه می گوئیم غضنفر آمد یا رفت یا مثلا چنین و چنان گفت ... ، هیچ گاه از این عبارات ، در ذهن مخاطب ، علی (ع) ، تداعی نمی گردد .

5- عبارات دیگری نیز اخیرا در مُحاوراتِ روزمَرّه ، مطرح است :

🚶🏻زمانی که میخواهند بگویند فلان چیز از مُد افتاده ، میگویند فلان چیز (جواد ) شده است. 👔👖

😜و نیز هنگامیکه میخواهند به کسی بگویند تو دیوانه ای و چیزی نمیفهمی.

                             (میگوند تو حرف نزن عبدالله ! ... )😔

⚡️از کنایه های فوق با اینکه شخص خاصی مَدّ نظر نیست ولی چون موجبِ وَهنِ ارزش مثبت اخلاقی و معنوی کلمات مقدسی مانند ( عبدلله و جواد ) می گردد ، بهتر است اجتناب گردد زیرا عبدلله ، نمادی برای بندگی خدا و جواد نیز نمادی برای صفتِ بخشندگی و فضیلتی اخلاقی محسوب می شود.

6-موضعگیری قرآن در قبالِ اینگونه موارد این است :

🔰« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُوا وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ »( آیه 104 بقره)

🌧شان نزول:

🤔ابن عباس نقل مي كند: مسلمانان صدر اسلام هنگاميكه پيامبر صلي الله عليه و آله مشغول سخن گفتن و بيان آيات و احكام الهي بود، از او مي خواستند ، كمي با تاني سخن بگويد و ّه آنان مهلت دهد، تا بتوانند مطالب را خوب درك كنند و همچنين خواسته هاي خود را به وي برسانند، براي اين درخواست كلمه « راعنا» كه از ماده «الرعي» گرفته شده و معني « مهلت دادن» را مي دهد ، به كار مي بردند.ولي يهود همين كلمه «راعنا» را از ماده ي ديگري يعني«الرعونه» به كار مي بردند كه به معني كودني و حماقت است. براي يهود در اينجا دستاويزي بود تا اين كلمه را كه مسلمانان به معني صحيحي بكار مي بردند ، هنگام سخن گفتن پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله بكار برند و معني دوم را قصد نمايند.

👈آيه ی فوق براي جلوگيري ازين سوء استفاده نازل شد و به مومنان دستور داد: تا در آتی ، بجای كلمه ی « راعِنا» ،كلمه ی مُترادفِ آن یعنی «اُنظرنا» را ، بكار بَرَند.

✅ جمع بندی و تجزیه و تحلیل :

علیرغم اینکه ، هیچ کدام از ضرب المثل ها و یا کنایه های مذکور ، با هدفِ اهانت به شخص یا قِداسَت های فرهنگی ، دینی و اخلاقی ، تدوین نشده ، ولی با عنایت به آموزه ی قرآنی ( بند 6 فوق ) ، چنانچه احساس کردیم اینگونه عبارات ، کنایه ها ، طنزها و یا ضرب المثل ها ، در فضای خاصی ، بارِ مثبتِ خود را از دست داده و بلکه عملاً موجب سوء تعبیر در اذهان می گردد ، ترجیحاً از بکار گیری آنها خودداری نموده و بجای آن از ضرب المثل یا کنایه های دیگری که خوشبختانه در ادبیاتِ غنی ما ، امثالِ آن زیاد می باشد ، استفاده کنیم .

👈 (( برگرفته از دروس آسیب های فولکلور یا فرهنگ عامه ، توسط سید رضا نوعی ، متخلص به حکیم ))📚