پیام شیعه | Shia

ماهِ شعبان مَنِه از دست قَدح ، کاین خورشید
از نظر تا شبِ عیدِ رمضان خواهد شد

👈 اخیراً یکی از افاضل ، بیتِ فوق را که از اشعار معروفِ حافظ می باشد، اینگونه تفسیر نموده :

 «ماه شعبان منه از دست قدح ، كاين خورشيد» یعنی : اين خورشيدِ وصال و خورشيدِ جايزه «از نظر ،تا شبِ عيدِ رمضان خواهد شد» یعنی : دیگر تا شبِ عيدِ فطر ، خبری از جايزه و وصال و  لقاءالله نيست.

 اگر در ماه شعبان چيزی به دست نياورديد ، ماهِ مبارك رمضان چيزي به شما نمی‌دهند ،ماه مبارك رمضان ،ماهِِ كار است ، ماهِ جايزه نيست ،در ماه مبارك رمضان بايد سی شبانه روز تلاش کرد تا سرانجام در شبِ عيد که ( ليلةُ الجوائز)  است به سالِک الی الله ، جایزه بدهند .
سئوال : نظر شما در موردِ تفسیرِ مذکور چیست ؟
پاسخ :

🔘جای شگفتی است ! ایشان با چه دلیل ، مُدَّعی شده که ماه شعبان ، ماهِ وصال و جایزه است ولی ماه رمضان ، ماه کار و تلاش بوده و از وصال و جایزه تا شب عید فطر  خبری نیست

👈 اگر به اعمالِ وارده در ماه شعبان دقت کنیم ، خواهیم دید که در این ماه تا چه اندازه به عمل و خصوصاً به دعا ، انابه و ( استغفار ) توصیه شده ، نه اینکه فقط به سالِک ، جایزه و پاداشِ سالِ گذشته اش را بدهند .

👈راستی اگر در ماهِ رمضان از وصال و جایزه ، خبری نیست ، پس چرا حافظ فرموده :

چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی
آن شبِ قَدر ، که این تازه براتم دادند

🔘منظورِ حافظ از واژه ی ( خورشید ) ، خورشیدِ وصال ، نیست . بلکه ایشان ، قَدَحِ مِی  را به خورشید تشبیه کرده ، بخاطرِ تشابه آن دو ، از جهتِ روشنائی و گرما به یکدیگر .حافظ در جای دیگری نیز همین تشبیه را آورده :

خورشیدِ مِی ز مَشرقِ ساغر طلوع کرد
گر برگِ عیش می‌طلبی ترکِ خواب کُن

🔘باده پرستانِ ظاهری ، از بابِ تعارف به یکدیگر می گویند : (( بزن تا روشن شوی ))
در صورتیکه از باده ی انگور ، جز تیره گی نصیبِ انسان نمی شود ، اما شرابی که حافظ همواره از آن سخن می گوید ، شرابِ طَهور و از جنسِ نورِ معرفت و محبت است فلذا ایشان به همین دلیل آنرا به خورشید تشبیه کرده .

🔘حافظ در بیتِ مزبور ، توصیه می کند که سالِک با توجه به گذرِ زمان ، لزوماً فرصت را مُغتنم شمرده و از شرابِ ( طَهور و باده ی معرفت ) بهره ی کافی را ببرد ، کما اینکه قبل از این بیتِ ،فرموده :

ای دل ار عشرتِ امروز به فردا فکنی
مایه ی نقدِ بَقا را که ضِمان خواهد شد

🔘حافظ برای توصیه ای که به باده گُساری در ماه شعبان می کند ، دلیلی ذکر کرده و آن این است که ( خورشیدِ مِی ، تا شبِ عید رمضان ) غروب خواهد کرد ، کنایه از اینکه بخاطر حُرمَتِ ماه رمضان ، دیگر نمی توان باده گُساری نمود .

👈 اما دلیلِ مطرح شده از سوی حافظ ، (چه در اینجا و چه در سایر اشعار او ) ، صرفاً طعنه ای رِندانه به اهلِ ظاهر است ، وگرنه باده نوشیِ حافظ هیچ گاه ترک نمی شود ،حتی در ماه رمضان ، آنچنان که در سایر اشعارش به این امر تصریح نموده :

زان باده که در میکده ی عشق فروشند
ما را دو سه ساغر بده و گو رمضان باش

گر فوت شد سحور چه نقصان صبوح هست
از مِی کنند روزه گشا طالبانِ یار

🔘برخی از شارحین ، واژه ی ( خورشید ) را که تا شب عید رمضان از نظر غائب است ، به امام زمان (عج) و غیبت ایشان ، تأویل و تفسیر نموده اند ، اما همانگونه که توضیح دادیم ، در بیتِ موصوف ، خورشید ، وصفِ قدح است و تفسیر آن به امام زمان (عج) و یا خورشیدِ وصال  ، بی وجه است .

البته در ابیاتِ دیگری از غزلِ ( نَفَسِ بادِ صَبا ) اشاراتی به امام زمان (عج) شده که ان شاء الله  شرح تفصیلی آن را به زودی تقدیم خواهیم کرد .

برگرفته از دروس شرح اشعار حافظ سید رضا نوعی (حکیم )

از لَعـلِ تو گـر یابم انگشتـری زنهـار

صد ملک سلیمانم در زیر نگین باشد

لعل : کنایه از دهانِ معشوق

انگشتری زنهار ( زینهار ) : انگشتری که شاهان به نشانه ی امان بودن به کسی می دادند.

در زیرِ نگین بودن : تحت تسلط و سیطره قرار گرفتن

شرح بیت در ادامه مطلب

وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً ( و پروردگارشان شرابى پاك و گوارا به ایشان بنوشاند ) (21-انسان)

صاحب مجمع البیان در ذیل آیه ی فوق ، روایتی از امام صادق(عليه السلام) آورده که ایشان در تفسیرِ شرابِ طهور، فرمودند :

(( اَی يُطَهِرُهُم عَن كُلَّ شَئٍ سِوَى الله إذ لاَ طَاهِرَ مِن تَدَنُّسِ بِشَئٍ مِنَ الأكوَانَ إلا الله ))

یعنی : ( ایشان را از هر چیز غیر از خدا ، پاک می کند زیرا طاهرِ از آلودگی چیزی از ما سوی الله وجود ندارد مگر خدای تعالی )

(مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۶۲۳)

بیـا ای شـیخ و از خمخـانه ی ما                   شرابی خور که در کوثر نباشد

از آن افیون که ساقی در مِی‌ افکند                 حریفان را نه سر ماند نه دستار

شرح تفصیلی در ادامه مطلب

به مُلازمانِ سلطان که رساند این دعا را

که به شُکرِ پادشاهی ، ز نظر مَران گدا را

ز رقیبِ دیو سِیرت به خدایِ خود پناهم

مگر آن شهابِ ثاقب ، مددی دهد خدا را 

شرح اجمالی ابیات فوق چنین است :

سلطان : منظور از سلطان ، امام زمان عج می باشد .

که در زیارت وارده ی ایشان عرض می نماییم : اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا خَليفَةَ الرَّحْمان ....

(( شرح ابیات در ادامه ی مطلب ))