پیام شیعه | Shia

ماهِ شعبان مَنِه از دست قَدح ، کاین خورشید
از نظر تا شبِ عیدِ رمضان خواهد شد

👈 اخیراً یکی از افاضل ، بیتِ فوق را که از اشعار معروفِ حافظ می باشد، اینگونه تفسیر نموده :

 «ماه شعبان منه از دست قدح ، كاين خورشيد» یعنی : اين خورشيدِ وصال و خورشيدِ جايزه «از نظر ،تا شبِ عيدِ رمضان خواهد شد» یعنی : دیگر تا شبِ عيدِ فطر ، خبری از جايزه و وصال و  لقاءالله نيست.

 اگر در ماه شعبان چيزی به دست نياورديد ، ماهِ مبارك رمضان چيزي به شما نمی‌دهند ،ماه مبارك رمضان ،ماهِِ كار است ، ماهِ جايزه نيست ،در ماه مبارك رمضان بايد سی شبانه روز تلاش کرد تا سرانجام در شبِ عيد که ( ليلةُ الجوائز)  است به سالِک الی الله ، جایزه بدهند .
سئوال : نظر شما در موردِ تفسیرِ مذکور چیست ؟
پاسخ :

🔘جای شگفتی است ! ایشان با چه دلیل ، مُدَّعی شده که ماه شعبان ، ماهِ وصال و جایزه است ولی ماه رمضان ، ماه کار و تلاش بوده و از وصال و جایزه تا شب عید فطر  خبری نیست

👈 اگر به اعمالِ وارده در ماه شعبان دقت کنیم ، خواهیم دید که در این ماه تا چه اندازه به عمل و خصوصاً به دعا ، انابه و ( استغفار ) توصیه شده ، نه اینکه فقط به سالِک ، جایزه و پاداشِ سالِ گذشته اش را بدهند .

👈راستی اگر در ماهِ رمضان از وصال و جایزه ، خبری نیست ، پس چرا حافظ فرموده :

چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی
آن شبِ قَدر ، که این تازه براتم دادند

🔘منظورِ حافظ از واژه ی ( خورشید ) ، خورشیدِ وصال ، نیست . بلکه ایشان ، قَدَحِ مِی  را به خورشید تشبیه کرده ، بخاطرِ تشابه آن دو ، از جهتِ روشنائی و گرما به یکدیگر .حافظ در جای دیگری نیز همین تشبیه را آورده :

خورشیدِ مِی ز مَشرقِ ساغر طلوع کرد
گر برگِ عیش می‌طلبی ترکِ خواب کُن

🔘باده پرستانِ ظاهری ، از بابِ تعارف به یکدیگر می گویند : (( بزن تا روشن شوی ))
در صورتیکه از باده ی انگور ، جز تیره گی نصیبِ انسان نمی شود ، اما شرابی که حافظ همواره از آن سخن می گوید ، شرابِ طَهور و از جنسِ نورِ معرفت و محبت است فلذا ایشان به همین دلیل آنرا به خورشید تشبیه کرده .

🔘حافظ در بیتِ مزبور ، توصیه می کند که سالِک با توجه به گذرِ زمان ، لزوماً فرصت را مُغتنم شمرده و از شرابِ ( طَهور و باده ی معرفت ) بهره ی کافی را ببرد ، کما اینکه قبل از این بیتِ ،فرموده :

ای دل ار عشرتِ امروز به فردا فکنی
مایه ی نقدِ بَقا را که ضِمان خواهد شد

🔘حافظ برای توصیه ای که به باده گُساری در ماه شعبان می کند ، دلیلی ذکر کرده و آن این است که ( خورشیدِ مِی ، تا شبِ عید رمضان ) غروب خواهد کرد ، کنایه از اینکه بخاطر حُرمَتِ ماه رمضان ، دیگر نمی توان باده گُساری نمود .

👈 اما دلیلِ مطرح شده از سوی حافظ ، (چه در اینجا و چه در سایر اشعار او ) ، صرفاً طعنه ای رِندانه به اهلِ ظاهر است ، وگرنه باده نوشیِ حافظ هیچ گاه ترک نمی شود ،حتی در ماه رمضان ، آنچنان که در سایر اشعارش به این امر تصریح نموده :

زان باده که در میکده ی عشق فروشند
ما را دو سه ساغر بده و گو رمضان باش

گر فوت شد سحور چه نقصان صبوح هست
از مِی کنند روزه گشا طالبانِ یار

🔘برخی از شارحین ، واژه ی ( خورشید ) را که تا شب عید رمضان از نظر غائب است ، به امام زمان (عج) و غیبت ایشان ، تأویل و تفسیر نموده اند ، اما همانگونه که توضیح دادیم ، در بیتِ موصوف ، خورشید ، وصفِ قدح است و تفسیر آن به امام زمان (عج) و یا خورشیدِ وصال  ، بی وجه است .

البته در ابیاتِ دیگری از غزلِ ( نَفَسِ بادِ صَبا ) اشاراتی به امام زمان (عج) شده که ان شاء الله  شرح تفصیلی آن را به زودی تقدیم خواهیم کرد .

برگرفته از دروس شرح اشعار حافظ سید رضا نوعی (حکیم )

وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً ( و پروردگارشان شرابى پاك و گوارا به ایشان بنوشاند ) (21-انسان)

صاحب مجمع البیان در ذیل آیه ی فوق ، روایتی از امام صادق(عليه السلام) آورده که ایشان در تفسیرِ شرابِ طهور، فرمودند :

(( اَی يُطَهِرُهُم عَن كُلَّ شَئٍ سِوَى الله إذ لاَ طَاهِرَ مِن تَدَنُّسِ بِشَئٍ مِنَ الأكوَانَ إلا الله ))

یعنی : ( ایشان را از هر چیز غیر از خدا ، پاک می کند زیرا طاهرِ از آلودگی چیزی از ما سوی الله وجود ندارد مگر خدای تعالی )

(مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۶۲۳)

بیـا ای شـیخ و از خمخـانه ی ما                   شرابی خور که در کوثر نباشد

از آن افیون که ساقی در مِی‌ افکند                 حریفان را نه سر ماند نه دستار

شرح تفصیلی در ادامه مطلب