پیام شیعه | Shia

آیا خاتم بخشی علی (ع) با حضورِ قلب در نماز ، منافات دارد

مخالفین شیعه سعی دارند تا با القاءِ شُبهه درباره ی آیه ی ولایت ( 55 مائده ) ، بزرگترین دلیلِ قرآن بر امامتِ علی (ع) را انکار نمایند .

👈 شبهه ای که ابتدا از طریق فخر رازی و سپس وهابیونِ معاصر مطرح می گردد عبارت است از ( پارادوکس و تضادِ خاتم بخشی علی (ع) در نماز ، با حضور قلبِ او  در عبادت ) ، البته اغلب به داستان بیرون کشیدن تیر از پای ایشان نیز استناد می کنند .

اکنون به شبهات مزبور براساس منابع معتبر اهل سنت پاسخی مستدل داده و قضاوت را به مخاطبینِ فهیم و منصف ارجاع می دهیم .

داستان جعلی کشیدن تیر از پای علی (ع) در حال نماز ، برای اولین بار در قرن هفتم توسط فخر رازی مطرح شده و متأسفانه به تَبَعِ او ، ابتدا در کتاب کشف الیقین علامه حلی ( متوفای 726 ق) و سپس در ( ارشاد القلوب ، انوار نعمانیه ، المناقب المرتضویه ، منهاج البراعة ) آمده ، اما بدلیل اینکه در هیچ کدام از منابع مزبور سندی برای آن ذکر نشده ، فلذا قابلِ استناد و احتجاج نیست .

در صحیح بُخاری و صحیح مُسلِم که از معتبرترین منابعِ اهل سنت می باشند ، روایت شده که ابو قتاده می گوید : پیامبر (ص) را مشغول نماز خواندن دیدم ، در حالیکه اُمامه ( فرزند خردسال زینب ) بر دوش ایشان بود و هنگامیکه به سجده می رفت او را به زمین می گذاشت و وقتی می خواست برای قیام بلند شود ، دوباره او را بر روی شانه ی مبارکش می گذاشت .

📚(( صحیح بخاری حدیث 516 )) (( صحیح مسلم  حدیث 543))

👈برای مشاهده سند ، اینجا کلیک کنید . 👉

حاکم نیشابوری نیز که از محدثان بزرگ اهل سنت است ، روایت کرده که  پیامبر (ص)  در حالِ نماز ، یک مرتبه حسن (ع) و بار دیگر حسین (ع) را بر شانه ی مبارکش می گذاشت . و در روایت  دیگر نیز نقل کرده که سجده ی نمازِ ایشان ( در نماز جماعت ) طولانی تر از حد معمول شد ، لذا وقتی علتِ آن را از محضرش سئوال کردند ، پیامبر (ص) فرمودند : فرزندم حسین (ع) در حال سجده بر پشت من قرار گرفت و من برای اینکه حالِ خوشِ کودکانه اش را بهم نزنم ، سجده ام را طولانی کردم .

حاکم نیشابوری در ادامه به صحیح بودن هر دو حدیث ، تصریح کرده .

📚(( المستدرک علی الصحیحین ج 3 ص 181-183))

👈برای مشاهده سند ، اینجا  کلیک کنید . 👉

کسانی که خاتم بخشی علی (ع) در رکوع نماز مستحبی را در تضاد با مقاماتِ عالیه ی بندگی و حضور قلب در نماز ، قلمداد می کنند ، احادیثِ صحیحِ فوق که از معتبرترین منابع حدیثِ آنها در خصوصِ پیامبر (ص) نقل شد را چگونه توجیه خواهند کردآیا درباره ی رسول اکرم (ص) نیز می توانند ( معاذ الله ) بگویند که در نمازهایش حضور قلب نداشته

در صحیح مُسلم که از معتبرترین منابع اهل سنت است روایت شده که پیامبر (ص) در نماز جماعت ، خطاب به مأمومین فرمودند :

أَيُّهَا النَّاسُ ، إِنِّي إِمَامُكُمْ ، فَلَا تَسْبِقُونِي بِالرُّكُوعِ وَلَا بِالسُّجُودِ ، وَلَا بِالْقِيَامِ وَلَا بِالِانْصِرَافِ ، فَإِنِّي أَرَاكُمْ أَمَامِي وَمِنْ خَلْفِي ثُمَّ قَالَ : وَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ ، لَوْ رَأَيْتُمْ مَا رَأَيْتُ لَضَحِكْتُمْ قَلِيلًا وَلَبَكَيْتُمْ كَثِيرًا

یعنی : ای مردم ، در رکوع و سجده بر من پیشی نگیرید ، زیرا من شما را نه تنها از جلو ، بلکه از پشتِ سَر نیز می بینم .

📚(( ترجمه صحیح مسلم ج 1 ص 430 ))

👈برای مشاهده سند ، اینجا کلیک کنید . 👉

این سخن  پیامبر (ص)  ، کنایه از چشمِ ملکوتی و سعه ی وجودی ایشان است که نماز ، مانع از احاطه ی ولائی حضرتش به مُلک و ملکوت و توجه به حالِ مأمومین ، نخواهد شد و  همین مقام نیز برای علی (ع) به حکم اتحاد ولائی و  نوری با رسول اکرم (ص) ، ثابت است . اما این معارفِ عالیه را چه داند آنکه اُشتُر می چراند . 

از طریق شیعه نیز روایت شده که امیرالمومنین (ع) ،خطاب به یکی از اصحابِ خود بنام ( رُمَیله ) فرمودند :

( يَا رُمَيْلَةُ لَيْسَ يَغِيبُ عَنَّا مُؤْمِنٌ وَ لَا مُؤْمِنَةٌ فِي مَشَارِقِ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا إِلَّا وَ هُوَ مَعَنَا وَ نَحْنُ مَعَهُ كَذَا )

👈 هيچ مؤمنى در شرق و غربِ عالم از نظرِ ما پنهان نيست .👉

📚(( بحار الانوارج26 ص 140 و ارشاد القلوب ج 2 ص 282))

آلوسی که از مفسران مشهور اهل سنت است شعر زیبائی را از قول ابن جوزی در مورد عدمِ تزاحمِ خاتم بخشی علی (ع) با حضور قلبِ ایشان در نماز ، نقل کرده که ترجمه ی آن بشرح ذیل می باشد :

نوشيد و به دیگران نیز می نوشاند ، و این مَستی ، هرگز او را از توجّه به ساقی و از مردم ، غافل نمي سازد . زیرا مَستیِ او در اختيارِ اوست ، تا جايي كه توانسته همانند انسان هاي هوشيار عمل كند ؛ پس او در تجمیعِ حالاتِ مختلف با یکدیگر و جمعِ صفاتِ أضداد ، يگانه و مُنحصر به فرد است .

📚(( تفسیر روح المعانی ج 6 ص 169))

👈برای مشاهده سند ، اینجا  کلیک کنید . 👉

برگرفته از دروس امام شناسی سید رضا نوعی (حکیم )

آیه ی ولایت ، برهانی آشکار بر امامتِ علی علیه السلام

آیه ی 55 سوره ی مبارکه ی مائده ، در شأنِ امیرالمومنین (ع) نازل شده و مورد اتفاقِ فریقین می باشد که ذیلاً به بررسی آراء محدثان و مفسران اهل سنت پیرامون آن می پردازیم :

جلال الدین سیوطی که از بزرگترین مفسران و محدثانِ اهل سنت است از قولِ طبرانی ، ابنِ مَرْدَوَیْه ،ابن کثیر ، این ابی حاتم و ابن عساکر ، روایت کرده که علی (ع) در مسجد پیامبر(ص) و در حالِ رکوعِ نمازِ مستحبی ، انگشترش را به سائل عنایت فرمود و چون رسول اکرم (ص) از این موضوع باخبر شد ، آیه ی (55 مائده) نازل شد و ایشان آنرا برای اصحاب قرائت نموده و سپس فرمود :

👈منْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ .👉

📚(( تفسیر سیوطی ج 5 ص 360 و تفسیر ابن کثیر ج 3 ص 138 ))

👈برای مشاهده ی سند ، اینجا و اینجا کلیک کنید . 👉

تبصره : عبارتِ ( مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ ) ، فقط مُختَص به واقعه ی غدیر خُم نیست بلکه این تعبیر ، در مناسبت های دیگر نیز از زبانِ مبارکِ پیامبر (ص)  در باره ی علی (ع) ، صادر گردیده است .  

ثُعلبی نیز که از مفسران بنام اهل سنت است ، در تفسیر ( الکشف و البیان ) ، جریان خاتم بخشی امیر المؤمنین (ع) را اینگونه روایت کرده :

پس از آنکه علی (ع) در رکوع نماز ، انگشترش را با سائل عطاء فرمود ، پیامبر (ص) در دعا از خداوند متعال مسئلت نمود :

بارالها ؛ همانند موسی به من نیز شرحِ صدر عنایت فرما و علی (ع) را که از اهل بیتِ من است ، بعنوان وزیر و جانشین من قرار ده .

ابوذر می گوید : به خدا سوگند ، به محضِ فارغ شدنِ رسول اکرم (ص) از دعای مزبور ، جبرئیل آیه ی (55 مائده ) را به قلبِ مبارک ایشان نازل فرمود .

ثعلبی در ادامه ، سخنِ احمد بن حنبل را نقل می کند که گفته : (برای هیچکدام از اصحاب ، فضائلی همانند فضائلِ علی علیه السلام وارد نگردیده).

📚(( تفسیر الکشف و البیان ج 4 ص 80-81 ))

👈برای مشاهده ی سند ، اینجا کلیک کنید . 👉

تبصره : مخالفین ، علیرغم اینکه حدیثِ منزلت را قبول دارند ، مدعی هستند که مسئله ی جانشینی  علی (ع)  در حدیثِ مذکور ، مربوط به جنگ تبوک است ! حال آنکه پیامبر (ص) ، در سایر موارد و از جمله حدیث فوق و نیز حدیثِ عشیره (یَومُ الدّار ) به خلافتِ آن حضرت ، ت صریح فرموده است .

 پیامبر اکرم  (ص) در اوائلِ بعثت ، بیش از چهل نفر از خویشان و نزدیکان خود را فراخوانده و خطاب به آنها فرمود :

فَأَیکُمْ یؤَازِرُنِی عَلَی هَذا الْأَمْرِ عَلَی أَنْ یکُونَ أَخِی وَ خَلِیفَتِی فِیکُم ؟ یعنی : اکنون کدام‌یک از شما مرا یاری می‌کند تا برادر من و وصی و جانشین من در میان شما باشد ؟

تنها کسی که در آن جمع به دعوت  پیامبر (ص)  پاسخ مثبت داد ، علی (ع) بود  . پیامبر (ص) نیز بلافاصله درباره علی (ع) فرمود :

👈«إِنَّ هَذَا أَخِی وَ وَصِیی وَ خَلِیفَتِی فِیکُمْ فَاسْمَعُوا لَهُ وَأَطِیعُوا ».

یعنی : علی (ع) ،برادر ، وصی و جانشینِ من در میانِ شماست.باید سخنانش را بشنوید و از او اطاعت نمائید .

اینجا دیگر مسئله ی جانشینی پیامبر (ص) در جنگ تبوک مطرح نیست تا عده ای به بهانه ی مقطعی بودنش ، در آن القاءِ شُبهه کنند ، بلکه تعیینِ جانشینی امیرالمومنین (ع) از همان ابتدای رسالت و با تصریح به لفظِ 👈 (خَلِیفَتِی) 👉 می باشد ، تا عده ای مانند عبارتِ ( مولا ) ، نتوانند درباره ی آن مناقشه نمایند .

📚( تاریخ طبری ج 2 ص 319 -321) ( تفسیر البغوی ج6 ص131) ( تاریخ ابن عساکر ج 42 ص 49) (مجمع الزوائد ، هيثمي ، ج 8 ، ص 302 که رجالِ حدیث را ثقات می داند) .

👈برای مشاهده ی سند 1 ، سند 2  و سند 3  ، کلیک کنید . 👉

برگرفته از دروس امام شناسی سید رضا نوعی (حکیم )