پیام شیعه | Shia

قابل توجه کسانی که ولایتِ علی (ع) را به محبت تفسیر می کنند.

نور الدین هیثمی که از محدّثان و علمای بزرگ اهل سنت است ،می نویسد :

عَنْ عَمَّار بْنِ يَاسِر: قَالَ رَسُولُ اللهِ(ص):

«اُوصِي مَنْ آمَنَ بِي وَ صَدَّقَني بِوِلَايَةِ عَلِيِّ بْنِ أَبي ‌طَالِبٍ، فَمَنْ تَوَلَّاهُ فَقَدْ تَوَلَّانِي وَ مَنْ تَوَلَّانِي فَقَدْ تَولَّی اللهَ عَزَّ وَجَلَّ، وَ مَنْ أَحَبَّهُ فَقَدْ أحَبَّنِي، وَ مَنْ أَحَبَّنِي فَقَدْ أحَبَّ اللهَ تَعَالَی وَ مَنْ أَبْغَضَهُ فَقَدْ أَبْغَضَنِي وَ مَنْ أَبْغَضَنِي فَقَدْ أَبْغَضَ اللهَ عَزَّ وَجَلَّ».

عمّار بن ياسر می گوید ، رسول خدا(ص) فرمود :

«کسانی را كه به من ايمان آورده و مرا تصديق نموده اند سفارش می‌كنم به ولايتِ علي بن ابی‌طالب ، زیرا هر كس ولايتِ او را بپذيرد درحقيقت ، ولايتِ مرا پذيرفته و مُعتقد به ولايتِ من نیز ولايتِ الهی را پذيرفته ، و هركس او را دوست بدارد درحقيقت مرا دوست داشته و كسی كه مرا دوست داشته باشد ، خدا را دوست دارد ، و هركس او را دشمن بدارد حقيقتاً مرا دشمن داشته و هركس با من دشمنی ورزد در واقع با خداوند، دشمنی ورزيده است ».

📚(( مجمع الزوائد هیثمی ، ج 9 ص 95 حدیث 14640))

👈برای مشاهده ی سند ، ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

حدیث فوق الذکر در اغلب منابع معتبر اهل سنت ، نقل شده که ذیلاً به برخی از آنها اشاره نموده و سپس معنای صحیحِ ( ولایت ) که زعامت و رهبری مُطلقه ی امیر المؤمنین (ع) می باشد را با توجه به مفاد همین روایت توضیح می دهیم :

ابنِ بَکّار در کتاب ( الاخبار الموفقیات ، ص 260و261  ، حدیث 171) ، حدیثِ مزبور را نقل کرده و سپس ، سه طریقِ دیگر نیز برای آن ذکر نموده است .

👈برای مشاهده ی سند ، ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

همچنین سایر محدثان و علمای مشهور اهل سنت ، مانند : ابن عساکر در تاریخ مدینه ی دمشق ، ابن مغازلی شافعی در مناقب الامام علی (ع) ، مُتَّقی هندی در کنزالعُمّال ، طبرانی در مُعجم کبیر و قُندوزی حنفی در ینابیع المَودّه ، حدیثِ مذکور را نقل کرده اند :

👈برای مشاهده ی ( سند 1 ) ، ( سند 2 ) ، ( سند 3 ) و ( سند 4 ) ، کلیک کنید . 👉

مخالفین شیعه ، عبارتِ ( الولایه ) و مشتقّاتِ آن مانند : ( تولّی ، مولی ، ولی ) که در روایاتِ صحیح و مُتواتر ، درباره ی علی (ع) وارد شده را ، به ( نصرت و یاری ) و یا ( محبت و دوستی ) معنا می کنند ،  حال آنکه این دو واژه برای همه ی مومنان عمومیّت داشته و نمی تواند فضیلتِ خاصی برای امیرالمومنین (ع) محسوب شود . کما اینکه قرآن کریم می فرماید :

« وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْض » (التوبة، آیه 71 ) یعنی : مؤمنان باید در همه حال ، دوست و یاورِ یکدیگر باشند .

رسول اکرم (ص) در حدیث مورد بحث ، ولایتِ علی (ع) و محبت به ایشان را با عبارتِ (فَمَنْ تَوَلَّاهُ فَقَدْ تَوَلَّانِي ، وَ مَنْ أَحَبَّهُ فَقَدْ أحَبَّنِي) از یکدیگر تفکیک فرموده و علاوه بر آن ، محبت به علی (ع) را نیز با جمله ی ( وَ مَنْ أَحَبَّهُ فَقَدْ أحَبَّنِي، وَ مَنْ أَبْغَضَهُ فَقَدْ أَبْغَضَنِي) ، در مقابلِ ( بُغض ) قرار داده ، تا صراحتِ بیانِ ایشان ، خطِّ بُطلانی باشد بر ادّعای کسانی که عبارتِ ( ولایت) و مشتقّاتِ آن را درباره ی امیرالمومنین (ع) به محبت ، تعبیر نموده اند .

اینکه پیامبر (ص) می فرمایند : اُوصِي مَنْ آمَنَ بِي وَ صَدَّقَني بِوِلَايَةِ عَلِيِّ بْنِ أَبي ‌طَالِبٍ ، یعنی ولایتِ علی (ع) اولین فریضه ای است که بعد از ایمان به نبوت بر همگان واجب است ، و با توضیح فوق و تفکیکِ ولایت از محبت در این حدیث کاملاً مُبرهن و واضح است که منظور ایشان از ولایت ، معنای زعامت و رهبری و اولی در تصرّف می باشد . (تولّی يعنی التزام و اعتقاد به ولايت)

در این حدیث ، ولایتِ علی (ع) بطور مُطلق در طولِ ولایتِ رسول اکرم (ص) قرار گرفته ، یعنی همه ی شئونی که برای پیامبر (ص) ثابت است ، همه ی آنها ( بجز نبوت ) ، برای علی (ع) نیز ثابت است .

شهاب الدین قسطلانی شافعی در شرح صحیح بُخاری و در ذیل حدیثِ دَوات و قِرْطاس نوشته :

      اِئْتُونِي بِكِتَابٍ أَكْتُبْ لَكُمْ كِتَاباً 👈 ( فیه النَّصّ عَلَی الائمّة بَعدی )👉

یعنی : پیامبر(ص) در واپسین لحظاتِ عُمرِ شریفشان فرمودند : قلم و دواتی بیاورید تا برای شما مطلبی را بگویم که بعد از من هرگز گمراه نشوید .

👈قسطلانی می گوید : پیامبر (ص) در این وصیّتِ کتبی می خواست به اسامی ائمه ی بعد از خودش تصریح فرماید . 👉

امّا عُمَر بن خطّاب گفت : انّ النّبی غلبه الوجع ، عندنا کتاب الله ، هو حسبنا . یعنی : خلیفه دوم گفت : پیامبر (ص) بخاطر غلبه ی بیماری ، هذیان می گوید ، کتابِ خدا برای ما کافی است .

👈برای مشاهده ی سند ، ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

برگرفته از دروس فقه الحدیث سید رضا نوعی ( حکیم )

آیه ی ولایت ، برهانی آشکار بر امامتِ علی علیه السلام

آیه ی 55 سوره ی مبارکه ی مائده ، در شأنِ امیرالمومنین (ع) نازل شده و مورد اتفاقِ فریقین می باشد که ذیلاً به بررسی آراء محدثان و مفسران اهل سنت پیرامون آن می پردازیم :

جلال الدین سیوطی که از بزرگترین مفسران و محدثانِ اهل سنت است از قولِ طبرانی ، ابنِ مَرْدَوَیْه ،ابن کثیر ، این ابی حاتم و ابن عساکر ، روایت کرده که علی (ع) در مسجد پیامبر(ص) و در حالِ رکوعِ نمازِ مستحبی ، انگشترش را به سائل عنایت فرمود و چون رسول اکرم (ص) از این موضوع باخبر شد ، آیه ی (55 مائده) نازل شد و ایشان آنرا برای اصحاب قرائت نموده و سپس فرمود :

👈منْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ .👉

📚(( تفسیر سیوطی ج 5 ص 360 و تفسیر ابن کثیر ج 3 ص 138 ))

👈برای مشاهده ی سند ، اینجا و اینجا کلیک کنید . 👉

تبصره : عبارتِ ( مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ ) ، فقط مُختَص به واقعه ی غدیر خُم نیست بلکه این تعبیر ، در مناسبت های دیگر نیز از زبانِ مبارکِ پیامبر (ص)  در باره ی علی (ع) ، صادر گردیده است .  

ثُعلبی نیز که از مفسران بنام اهل سنت است ، در تفسیر ( الکشف و البیان ) ، جریان خاتم بخشی امیر المؤمنین (ع) را اینگونه روایت کرده :

پس از آنکه علی (ع) در رکوع نماز ، انگشترش را با سائل عطاء فرمود ، پیامبر (ص) در دعا از خداوند متعال مسئلت نمود :

بارالها ؛ همانند موسی به من نیز شرحِ صدر عنایت فرما و علی (ع) را که از اهل بیتِ من است ، بعنوان وزیر و جانشین من قرار ده .

ابوذر می گوید : به خدا سوگند ، به محضِ فارغ شدنِ رسول اکرم (ص) از دعای مزبور ، جبرئیل آیه ی (55 مائده ) را به قلبِ مبارک ایشان نازل فرمود .

ثعلبی در ادامه ، سخنِ احمد بن حنبل را نقل می کند که گفته : (برای هیچکدام از اصحاب ، فضائلی همانند فضائلِ علی علیه السلام وارد نگردیده).

📚(( تفسیر الکشف و البیان ج 4 ص 80-81 ))

👈برای مشاهده ی سند ، اینجا کلیک کنید . 👉

تبصره : مخالفین ، علیرغم اینکه حدیثِ منزلت را قبول دارند ، مدعی هستند که مسئله ی جانشینی  علی (ع)  در حدیثِ مذکور ، مربوط به جنگ تبوک است ! حال آنکه پیامبر (ص) ، در سایر موارد و از جمله حدیث فوق و نیز حدیثِ عشیره (یَومُ الدّار ) به خلافتِ آن حضرت ، ت صریح فرموده است .

 پیامبر اکرم  (ص) در اوائلِ بعثت ، بیش از چهل نفر از خویشان و نزدیکان خود را فراخوانده و خطاب به آنها فرمود :

فَأَیکُمْ یؤَازِرُنِی عَلَی هَذا الْأَمْرِ عَلَی أَنْ یکُونَ أَخِی وَ خَلِیفَتِی فِیکُم ؟ یعنی : اکنون کدام‌یک از شما مرا یاری می‌کند تا برادر من و وصی و جانشین من در میان شما باشد ؟

تنها کسی که در آن جمع به دعوت  پیامبر (ص)  پاسخ مثبت داد ، علی (ع) بود  . پیامبر (ص) نیز بلافاصله درباره علی (ع) فرمود :

👈«إِنَّ هَذَا أَخِی وَ وَصِیی وَ خَلِیفَتِی فِیکُمْ فَاسْمَعُوا لَهُ وَأَطِیعُوا ».

یعنی : علی (ع) ،برادر ، وصی و جانشینِ من در میانِ شماست.باید سخنانش را بشنوید و از او اطاعت نمائید .

اینجا دیگر مسئله ی جانشینی پیامبر (ص) در جنگ تبوک مطرح نیست تا عده ای به بهانه ی مقطعی بودنش ، در آن القاءِ شُبهه کنند ، بلکه تعیینِ جانشینی امیرالمومنین (ع) از همان ابتدای رسالت و با تصریح به لفظِ 👈 (خَلِیفَتِی) 👉 می باشد ، تا عده ای مانند عبارتِ ( مولا ) ، نتوانند درباره ی آن مناقشه نمایند .

📚( تاریخ طبری ج 2 ص 319 -321) ( تفسیر البغوی ج6 ص131) ( تاریخ ابن عساکر ج 42 ص 49) (مجمع الزوائد ، هيثمي ، ج 8 ، ص 302 که رجالِ حدیث را ثقات می داند) .

👈برای مشاهده ی سند 1 ، سند 2  و سند 3  ، کلیک کنید . 👉

برگرفته از دروس امام شناسی سید رضا نوعی (حکیم )

زید بن ارقم : چون غدیر را انکار کردم با نفرینِ علی (ع) ، نابینا شدم

امیرالمؤمنین (ع) در سال 35 هجری بمنظور اثبات حقانیت خود در اجتماع مردم در رُحبه ( صحن مسجد کوفه ) با حدیث غدیر ، مُناشَدة نمود . یعنی آنها را سوگند داد که اگر در روزِ غدیر از رسول خدا (ص) شنیده اند که درباره ی من فرمود : ( مَن كُنتُ مَوْلاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَن وَالاهُ وَ عَادِ مَن عَادَاهُ ) ، شهادت دهند .

شانزده نفر از اصحابِ پیامبر (ص) در آن اجتماع ، شهادت دادند که در غدیرِ خُم ، عبارتِ فوق را از پیامبر (ص) شنیده اند .

👈زید بن اَرقَم می گوید : من از جمله کسانی بودم که در آن جمع ، حدیث غدیر را انکار کردم و با نفرینِ علی (ع ) ، کور شدم .  زیرا ایشان کسانی را که این واقعه را کتمان نمودند ، نفرین فرمود .

📚(( المعجم الکبیر طبرانی ج 5 ، حدیث 4985 ص 171))

👈برای مشاهده ی سند ، اینجا کلیک کنید .👉

واقعه ی فوق را علاوه بر طبرانی ، ابن مغازلی شافعی ،ابوعبدالله علاء الدین مغلطای حنفی و ابن ابی الحدید معتزلی شافعی نیز به شرح ذیل نَقل کرده اند :

📚(( مناقب امیر المومنین ، ابن مغازلی حدیث 33 ص 34 ))

👈برای مشاهده ی سند ، اینجا کلیک کنید . 👉

📚(( إكمال تهذيب الكمال في أسماء الرجال ، ج 5 ص 129 ))

👈برای مشاهده ی سند ، اینجا  کلیک کنید . 👉

📚(( شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج 4 ، ص 74 ))

👈برای مشاهده ی سند ، اینجا کلیک کنید . 👉

زید بن ارقم علیرغم اینکه بینائی خود را با نفرین علی (ع) از دست داده بود ، از کار خود پشیمان شد و از آن پس بعنوان جبران مافات ، حدیث غدیر و حتی ماجرای کور شدنش در روز رُحبه را نیز شخصاً برای همگان روایت می کرد . بنحوی که بسیاری از روایاتِ غدیر که در کتب اهل سنت موجود است از او نقل شده و حتی وقتی ابو طفیل از او می پرسد که علی (ع) با حدیث غدیربا مخالفانش مُناشَدة و احتجاج می کند .

زید بن ارقم به او می گوید : مبادا سخنِ علی (ع) را انکار کنید ، زیرا حدیث غدیر را خودم از رسول خدا (ص) درباره ی ایشان شنیدم

📚(( مجمع الزوائد هیثمی ج 9 حدیث 14612 ص 89 ))

👈برای مشاهده ی سند ، اینجا کلیک کنید . 👉

با توجه به مستندات فوق که همگی از منابع معتبر اهل سنت نقل گردید ، معنای صحیحِ عبارتِ ( مولا ) در حدیث غدیر ، 👈 ولایت و رهبری👉 است و اگر منظور از حدیث غدیر ( دوستی و محبت ) نسبت به علی (ع) بود ، ایشان هیچگاه برای اثبات حقانیت خود ، تنها با حدیث غدیر ، ( مُناشَدة ) و احتجاج نمی فرمود . بلکه به احادیث وارده ی دیگر که به لزوم محبت ایشان اشاره دارد ( مانند : يَا عَلِيُّ مَا يُحِبُّكَ إِلاَّ مُؤْمِنٌ تَقِيٌّ وَ لاَ يُبْغِضُكَ إِلاَّ مُنَافِقٌ ، حُبُّ علیًّ ایمان و بُغضه کُفر  و .... ) نیز استناد می نمود . فتأمَّل فیه جیّداً

برگرفته از دروسِ امام شناسی سید رضا نوعی (حکیم )

أبا جنیده می گوید : رسول اکرم (ص) در راه مراجعت از حجّةُ الوداع ، در مکانی موسوم به غدیر خُم ،برای مردم سخنرانی کرد و سپس دست علی (ع) را گرفت و فرمود :
( مَنْ كُنْتُ وَلِیَّهُ فَهَذَا وَلِيُّهُ، اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ وَعَادِ مَنْ عَادَاهُ )

 هر کس را که من وَلیِّ  او هستم ، این علی (ع) وَلیِّ او ست . بارالها دوستان علی (ع) را دوست بدار و با دشمنانش ، دشمن باش .

عبدالله بن علاء می گوید وقتی این حدیث را از زُهری شنیدم با کمال تعجب به او گفتم ، چرا این روایت را در شام نقل نمی کنی و حال آنکه با گوش خودت می شنوی که مردم ( به دستور معاویه و حُکّامِ اُمَوی ) علی (ع) را سَبّ و لعن می کنند

👈 زُهری در پاسخ گفت : بخدا سوگند روایاتی از فضائل علی (ع) نزد من است که اگر آنها را بازگو کنم ، مرا به قتل می رسانند .
 
📚(( کتاب اسد الغابة ابن اثیر ج1 ، ص 573))

👈برای مشاهده ی سند مزبور ، اینجا کلیک کنید .👉

زُهری از تابعینِ معروف و راویانِ مشهور اهل سنت است که در طولِ عُمرِ خود ، عهده دارِ مَناصبِ عالیه ای در دربارِ چند تن از حُکّام اُمَوی بوده . ابن اثیر نیز که سخن زُهری را به شرح فوق در کتاب اسد الغابه نقل کرده ، از محدثان و علمای بزرگ اهل سنت می باشد .

ترمذی روایت فوق را در کتاب سُنَنِ خود که یکی از صِحاحِ سِتّه می باشد ، نقل کرده و در باره ی آن گفته ( هذا حَدِیثٌ حَسَنٌ صَحیحٌ ) یعنی روایت فوق صحیح و معتبر است .

📚(( الجامع الصحیح (سُنَنِ ترمذی) ، ج 5 حدیث 3713 ))

👈برای مشاهده ی سند مزبور ، اینجا کلیک کنید .👉

مورخینِ اهل سنت نیز درباره ی بُغضِ معاویه و بنی اُمیه ، نسبت به علی (ع) اینگونه نوشته اند :

احمدبن اسحاق یعقوبی در تاریخ خود نقل کرده که سَبّ و لعنِ علی (ع) از زمانِ معاویه تا سال 94 هجری ادامه داشت ، اما عمربن عبدالعزیز به محضِ آنکه به حکومت رسید ، این سنّتِ غلط را برچید و همچنین فدک را که معاویه آنرا تیولِ مروان کرده بود ، به فرزندان فاطمه بازگردانید .

📚(( تاریخ یعقوبی ج 2 ص 268 و 269 ))

👈برای مشاهده ی سند مزبور ، اینجا  کلیک کنید .👉

ابن خلدون نیز در تاریخ خود گفته :

(( وَ کانَ بَنو اُمَیَّة یَسُبُّونَ علیّاً فَکَتَبَ عُمَر بن عَبدُالعَزیز اِلیَ الآفاق بِتَرک ذلِک ))

یعنی : بنی امیه همواره علی (ع) را سَبّ و لعن می نمودند تا اینکه عمربن عبدالعزیز در زمان حکومتش به اقصی نقاط کشور نامه نوشت تا این سنّتِ غلط را ترک نمایند .

📚(( تاریخ ابن خلدون ج3 ص 94 ))

👈برای مشاهده ی سند مزبور ، اینجا کلیک کنید .👉

برگرفته از دروس تاریخ تحلیلی اسلام سید رضا نوعی (حکیم )