پیام شیعه | Shia

وَ اللاَّتي‏ تَخافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَ اهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضاجِعِ وَ اضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبيلاً إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلِيًّا كَبيراً              ( سوره نساء آیه 34)

و آن دسته از زنان را كه نافرمانی می کنند ، باید نخست آنان را موعظه کنید و (اگر مطیع نشدند) در بستر از آنها دوری كنيد و ( اگر موثر واقع نشد ) تنبيه شان كنيد پس اگر اطاعت كردند به آنها ستم نکنید که همانا خدا والای بزرگوار است .

قرآن کریم به منظور متنبّه شدنِ زنانی که نافرمانی می کنند ، در آیه ی فوق دستورالعملی را برای مردان تبیین فرموده است که سه مرحله دارد :

الف : فَعِظُوهُنَّ : یعنی در صورت مواجه شدن با نافرمانی زن ، ابتدا او را موعظه و راهنمائی نمائید .

ب :  وَ اهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضاجِعِ : اگر پند و اندرز ، مفید واقع نشد ، در بستر از آنها دوری کنید .

امام باقر(ع) فرموده : "یحوّل ظهره إلیها ، یعنی مرد ، پشت به زن بخوابد"  ( و با این روش ، عدم رضایت خود را از رفتار همسرش ، ابراز نماید )

📚((مجمع البیان ج 3 ص44 ))

ج : وَ اضْرِبُوهُنَّ : اگر مراحل قبل در تغییر رویّه ی زن ، موثر نبود این روش اعمال می گردد . اما معنی صحیح این عبارت چیست ❓
 
اولین معنائی که از عبارت ( وَ اضْرِبُوهُنَّ  ) و ریشه ی آن (ضَرب ) به ذهن مُتبادر می شود ، کتک زدن و تنبیه یدی است و متأسفانه در خیلی از ترجمه های رایج نیز کلمه ی (  وَ اضْرِبُوهُنَّ )، به کتک زدن ، ترجمه شده ⁉️ که بنحوی منشاء سوء برداشت از آیه ی شریفه ی مذکور گردیده است .

🔘واژه ی (ضَرب ) در زبان عرب کاربردهای زیادی دارد که هیچکدام به معنی کتک زدن نیست و در قرآن کریم نیز در موارد مختلفی استعمال شده مانند : ( ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا ) ، (ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ)...

🔘بهترین معنایی که با توجه به فرهنگ لغات عرب می توان برای ( وَ اضْرِبُوهُنَّ ) در نظر گرفت ، معنای :
 👈 کناره گیری ، مَنع و اجتناب است . 👉

🔘کما اینکه پیامبر اکرم (ص) نیز عبارت ( وَ اضْرِبُوهُنَّ ) را همین گونه تفسیر فرموده اند :

وَ قَالَ النَّبِيُّ ص إِنِّي أَتَعَجَّبُ مِمَّنْ يَضْرِبُ امْرَأَتَهُ وَ هُوَ بِالضَّرْبِ أَوْلَى مِنْهَا لَا تَضْرِبُوا نِسَاءَكُمْ بِالْخَشَبِ فَإِنَّ فِيهِ الْقِصَاصَ 👈و لَكِنِ اضْرِبُوهُنَّ بِالْجُوعِ وَ الْعُرْيِ 👉حتَّى تُرِيحُوا [تَرْبَحُوا] فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَة .

"در شگفتم از کسی که همسر خود را می‌زند، حال آن که خود به زدن شایسته‌تر است. زنانِ خود را با چوب نزنید که قصاص دارد، 👈ولی با سخت‌گیری در خوراک و پوشاک آنان را بزنید ( تنبیه کنید )👉تا در دنیا و آخرت آسوده باشید."

📚(( بحار الانوار ج 100 ص 249 و  جامع الأخبار ص 158 ))

🔘پس مشخص گردید که 👈منظور از عبارتِ( وَ اضْرِبُوهُنَّ) کتک زدن همسر نیست بلکه در تنگنا قرار دادنِ او از لحاظ خوراک و پوشاک است👉 ، آنهم  با رعایت اعتدال و صرفاً بمنظور بازداشتن او از نافرمانی و رفتارهای ناشایست .

عده ای با توجه به برخی از  روایات مانند : (فاضْرِبُوهنَّ ضَرْباً غَيْرَ مُبَرِّح ) ، زدن همسر را (غَيْرَ مُبَرِّح ) یعنی به شکلی که منجر به سرخی یا کبودی نشود و یا (  إنّه الضرب بالسواک ) زدن او با چوب نرم و نازکِ (سواک) را مراد از کلمه ی ( وَ اضْرِبُوهُنَّ ) می دانند .

👈این تفسیر چندان مناسب به نظر نمی رسد ، زیرا اقتضای سیاق آیه ی مورد بحث ، این است که هر مرحله از مراحل سه گانه ی مزبور از مرحله ی قبل شدیدتر باشد ، حال آنکه زدن با چوبِ نازک ، آنهم به نحوی که نه درد داشته باشد نه پوست ، سرخ شود و نه کبود ، از مراحلِ قبل ( موعظه و سرزنش و قهر ) نه تنها شدیدتر نیست ، بلکه بیشتر به یک شوخی شبیه است تا تنبیه و پیداست که نمی تواند اثری بازدارنده داشته باشد .

👈لذا مناسبت ترین معنا برای  ( وَ اضْرِبُوهُنَّ )  ،به استناد حدیثی که از پیامبر(ص) در بالا نقل کردیم ، بی اعتنائی به همسر و در تن گنا قرار دادن او از لحاظِ خوراک و پوشاک با رعایتِ عدالت و اعتدال ، می باشد نه کتک زدن او ( چه کم و چه زیاد ) .⛔️

✔️اکنون ابیات زیر را بعنوان حُسنِ خِتام تقدیم می نمائیم :
 

اگر باید زنی همچون زنانِ قصّه‌ها باشی
نه عَذرا دوستت دارم ، نه شیرین و نه لیلایت

که من با پاکبازی‌های وِیس  و  شورِ  رودابه
خوشت می‌دارم و دیوانگی‌های زلیخایت

مرا آن نیمه ی دیگر بدان ، آن روحِ سرگردان
كه كامل می شود با نیمه ی خود ، روحِ تنهایت

برگرفته از دروس تفسیر سید رضا نوعی ( حکیم )