پیام شیعه | Shia

**********

گویند اگر  مِی  بخوری ، عرش بلرزد
عرشی که به یک باده بلرزد به چه ارزد ؟
در خانه ی ما زیر زمینی است که در آن
یک خُم بخوری ، خشتی از آن نیز نلرزد

**********

 🛑👈شرح و توضیح ابیات فوق توسط سید رضا نوعی ( حکیم ) در ادامه 👇👇👇

🛑تفسیر شعر فوق :

✍️یکی از اعضای محترم سایت پیام شیعه و کانال تلگرام حکیم ، از این حقیر درباره شرح و تفسیر ابیات مزبور سئوال کرد ، که اینجانب در پاسخ به این دوست ارجمند مطالب ذیل را معروض داشتم :

🔵 اما تفسیرِ فرامتنی ( آزاد ) شعرِ فوق براساسِ هرمنوتیک و البته از دیدگاه بنده به نحو اجمال این است :

✔️در شعر مزبور بینِ (مِی) خوردنِ ظاهری و مِی خوردنِ عرفانی ( شرابا طهورا ) ، بنحو رندانه ای ، تقابل انداخته و ابتدا سخن اهل ظاهر را بیان می کند که مِی خواری موجبِ قهر خداوند و گناه بزرگی است . از این گناه با تعبیر عامیانه اگر مثلا فلان کار را بکنی عرشِ خدا می لرزد ، استفاده شده که نوعی تلمیح است .

✔️در ادامه و پس از طرح دیدگاه اهل ظاهر مبنی بر حرام بودنِ شراب که عرش خدا را می لرزاند ( کنایه از قهر خدا ) ، نوبت به طرح دیدگاه عارف حقیقی می رسد و آن این است که در خانه ما زیر زمینی هست که گر در آن یک خُم هم شراب بخوری ، خشتی از آن نمی لرزد تا چه رسد به عرش خداوند .

✔️این تعبیر در حقیقت اوج شعر و نهایت کنایه ی رندانه ای است که به اهل ظاهر شده ، که شبیه به این تعبیر توسط حافظ کرارا بکار رفته مانند :

بیا ای شیخ و از خُمخانه ما
شرابی خور که در کوثر نباشد

✔️استعاره زیر زمین نیز بخاطر آن بکار رفته که تمهیدی باشد برای تقابل با عرش ، وگرنه اهل عرفان حقیقی ، بی باکند و هیچ ترسی از عشق ورزیدن ندارند :

عاشق از زندان نترسد ، مِی بیار
بلکه از یرقوی سلطان نیز هم

🟣این زیر زمینِ خانه که اشاره می کند ، لطائفی دارد ، خانه همان بیت است که در آیه شریفه ( وَمَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَى اللَّهِ ) و یا آیه شریفه ( وَإِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِيمَ مَكَانَ الْبَيْتِ أَنْ لَا تُشْرِكْ بِي شَيْئًا وَطَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْقَائِمِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ ) به اضافی تشریفی (یِ ) نسبت ، بیتی از آن تعبیر شده . در آیه اول نیز بیته ( خانه ی خودش ) که به خود شخص انتساب دارد .

این بیتی ( خانه ی من ) هم با ظاهر قابل تطبیق است که همان بیت الله (کعبه ) می باشد و به ابراهیم دستور تطهیر آن برای طائفین و نمازگزاران داده شده و هم این بیتی می تواند کنایه از قلب انسان باشد که اگر از غیر خدا پیراسته شود ، محل نزول ملائکه الله و عنایات حضرت حق می گرد ( خانه خالی کن بُتا ، تا منزل جانان شود )

القلبُ حَرَمُ اللّه  ، فلا تُسْكِنْ حَرَمَ اللّه  غَيرَ اللّه ( دل حرم خداست ، پس در حرم خدا، غير خدا را ساكن مكن )

✔️حالا در شعر مزبور می گوید در خانه ما ، یعنی در خانه دلِ من ، زیر زمینی است ، این زیر زمین نیز کنایه از لایه پنهانِ دل است که از آن به ( سِرّ ) تعبیر می گردد . اگر چه این لایه پنهان مراتبی دارد که به هفت بطن از آن تعبیر شده که بخاطر اجتناب از تطویل کلام از ذکرش صرفنظر می کنم .

منظور شعر این است که در حریم دل و سِرِّ سویدای خود ، مدام شراب عشق می نوشم ، آنهم نه یک جام بلکه با خُم ، ( کنایه از سعه صدر عارف است ) .

شگفتا که این شراب نوشیدن من نیز حتی خشتی از این زیرزمین را نیز نمی لرزاند . حالا ممکن است بگوئیم ، آن عرش خدا بود و این ، خانه دل است که با زیرزمین خانه از آن یاد کرد ، خب ، ربطش با یکدیگر چیست ؟ 

👈ارتباط آن این است که قلب مومن نیز یکی از مصادیق عرش می تواند باشد ، ( قَلْبُ الْمُؤْمِنِ عَرْشُ الرَّحْمَنِ )

✔️در این شعر می خواهد بگوید که ای اهل ظاهر ، من در حریم و محفل قلب و دلِ خود که عرش الرحمن است ، مدام به باده گساری مشغولم بلکه ساقی من نیز پروردگار من است ( و سقاهم ربهم شرابا طهورا ) . 

👈این خانه دل نمی لرزد که هیچ ، بلکه در نهایت آرامش نیز هست زیرا مصداق آیه شریفه  ( الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ) گردیده است .

✔️این شراب ، یک سابقه ازلی دارد که عارف واقعی در عالَمِ اَلَست ، 👈چشمِ دلش👉 به جمالِ معشوق ازلی روشن شد و به پاسخ الست بربکم ، جوابِ بلی داد و تا ابد مدهوش این نگاه مستانه است :

همه عُمر ، برندارم ، سر از این خُمارِ مستی
که هنوز من نبودم که تو در  دلم نشستی

ه—————-

خرّم دلِ آن که همچو حافظ ،
 جامی ز مِیِ الست گیرد

👈عارف همچنان بی تابی می کند تا در آتی نیز با نیل به لقاء الله ، جام طهورِ دیگری از دستِ ساقی که در حقیقت پروردگارِ و رب العالمین است ، به حکم ( وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا ) بنوشد ، (اَللّهُمَّ ارْزُقْنا )

✔️شیخ بهائی نیز شرط مسلمانی را در همین شراب می داند :

زاهدی به میخانه ، سرخ رو  ز  مِی   دیدم 
گفتمش مبارک باد بر تو این مسلمانی

والسلام