پیام شیعه | Shia

 امام سجاد (ع) هرگز با یزید ، بیعت نکرد .

مسعودی که از علمای بزرگ و نیز مورّخان مشهور اهل سنت است ، ماجرای عبرت آمیزِ ملاقات سَفّاک ترین چهره ی تاریخ ( مُسلِم بن عقبه ) در واقعه ی حَرّه را اینگونه روایت نموده است :

🔘مسلم بن عقبه ( معروف به مُسرف ) ، امام سجاد ( ع ) را احضار نمود و قبل از حضور ایشان نسبت به آن حضرت و آباء و اجادِ طاهرینش (ع) ، دشنان و ناسزا می گفت . اما به محض اینکه علی بن الحسین السجاد (ع) وارد شد ، مُسرف با کمال تعجب برای استقبال ایشان از جای خود بلند شده و امام سجاد (ع) را با نهایت احترام در کنار خویش نشاند و سپس به آن حضرت عرض کرد هر حاجتی داری از من بخواه و اگر در مورد هر شخصی که حتی حُکم قتلش را صادر کرده باشم می توانی شفاعت نمائی که قطعاً می پذیرم و آنگاه امام سجاد (ع) را مشایعت نمود .

🔘عده ای که شاهد تناقضِ آشکار در رفتار مُسرف بودند از او سئوال کردند که تو همانی که قبل از آمدن علی بن الحسین (ع) به او و اجدادش اهانت می کردی ! پس چگونه با دیدار او ، نهایت تکریم را نسبت به ایشان انجام دادی

👈. مُسرف پاسخ داد : خودم نیز علت واقعی این تغییر رویّه را نمی دانم ، فقط همین را می دانم که با دیدار ایشان ، ترس عجیبی تمام وجودم را فرا گرفت .

🔘جالب تر اینکه عده ای که در آن مجلس حضور داشتند و شاهد ماجرا بودند ،  از امام سجاد (ع) سئوال کردند، ما در آن جلسه مشاهده کردیم که لبانت آهسته حرکت می کرد ، شما چه کلماتی را زمزمه می کردی

👈امام سجاد (ع) پاسخ دادند : برای کفایت از شَرّ مُسرف ( مسلم بن عقبه ) ، زیر لب این دعا را می خواندم و تغییر رفتار مُسرف به برکت آن بود :

اللّهمَّ رَبّ السّموات السّبع وَ مَا اظللن وَ الارَضِین وَ مَا اقللن، رَبِّ العَرش العَظیم، رَبّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطّاهِرِین اَعُوذُ بِکَ مِن شَرِّهِ وَ أدرء بِکَ فِی نَحرِهِ، اَساَلُکَ اَن تُؤتِیَنی خَیره و تکفینی شَرّه .

📚(( مروج الذهب مسعودی ، ج 3 ، ص 63 و 64 ))

👈 برای مشاهده ی سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

گزارش مسعودی که از علمای اهل سنت است ، از جهاتی حائز اهمیت و قابل تأمل می باشد که به برخی از آن ها ذیلاً اشاره می گردد :

برخوردِ خشونت‌آمیز لشگرِ شام به فرماندهی مُسلم بن عقبه با قیام مردم مدینه ( در سال ۶۳ قمری ) و به دستور یزید ( علیه العنه ) ، به واقعه ی حَرّه شهرت یافته که در این ماجرا  ، بسیاری از مردم مدینه ، از جمله ۸۰ تن از صحابه ی پیامبر(ص) و ۷۰۰ تن از حافظانِ قرآن ، به قتل رسیدند و اموال و نوامیسِ مردم نیز به غارت رفت.

امام سجاد(ع) در این قیام  ، مداخله نفرمود ، ولی در خانه‌ ی خود ، به بسیاری از زنان و کودکان و حتی اهل و عیال و اطرافیان مروان ‌بن حکم پناه داد.

مهمترین نکته ای که در روایت مسعودی است ، عدم بیعت امام سجاد (ع) با یزید می باشد ، او تأکید می کند که مُسلِم بن عقبه ( مُسرف) ، بجز 👈 امام سجاد (ع) و  نوه ی ابن عباس 👉 از همه ی مردم برای یزید ، ننگین ترین بیعت را گرفت و آن بیعت بعنوان بنده و برده ی یزید بود .

ترجمه ی دعای امام سجاد (ع) بدین شرح است : ( این دعا برای دفع شَرّ کسانی که از آنها بیم ضرر می رود ، نافع است ) :

بار الها ،  ‌ای پروردگار آسمان‌های هفتگانه و آنچه بر آن سایه‌ انداخته . و‌ ای پروردگار زمین‌ها و آنچه بر آنها برافراشته ای . ‌ای پروردگار عرش عظیم و ای پروردگار محمد و آل طاهرینش  . از شَرِّ این شخصِ ستمکار ، به تو پناه می‌برم و به کمکِ تو کشتار و خشونت او را دفع می‌نمایم . از تو مسألت می‌کنم خیرش را به من عطاء فرمائی و مرا از شَرِّ او کفایت نمایی .

در حین نگارش نوشتار فوق ، غزلی را تقدیم به ساحت مقدسِ ( سیّد السّاجدین علیه آلاف التحیة و الثناء ) سرودم که  ابیاتی از آن را حُسنِ خِتامِ سخن قرار می دهیم :

عرضِ حاجت ننمایم که توئی روحِ دعا
گر چه رازِ دلِ فرهاد ، شنیدن دارد

آتش عشق ، چو بر خرمنِ پروانه رسید
بی گمان سوختن و شعله کشیدن دارد

دستِ بیعت نه نِهَم در کفِ مَنحوس یزید
دستِ سازش به طَواغیت ، بریدن دارد

رمز آزادگی و عشق ، حسین است حکیم
دل ز تاب و تبِ  او شوقِ تپیدن دارد

برگرفته از دروس علم کلام تطبیقی ، سید رضا نوعی ( حکیم )

امام سجاد (ع) هرگز با یزید ( علیه العنه ) بیعت نکرد .

مخالفینِ شیعه با استناد به حدیث 313 ( کتاب روضه کافی کلینی ) ، ادّعا می کنند که امام سجاد (ع) با یزید بیعت کرده و با تقطیعِ کلامِ علامه مجلسی (ره) ، مدّعی هستند که ایشان سند این حدیث را تأیید فرموده است .

حال آنکه صحیح بودن سند روایت ، هرگز به معنای صحیح بودن متنِ آن روایت نمی باشد . کما اینکه علامه مجلسی (ره) در ( مرآة العقول ، ص 178) به متن حدیث ، اشکال جدّی وارد کرده و فرموده : همه ی مورخین اتفاق نظر دارند که یزید علیه العنه در طولِ خلافتش ، هرگز از شام خارج نگردید .

( در نتیجه هیچگاه چنین ملاقاتی بین او و امام سجاد (ع) در مدینه ، واقع نگردیده است ) .

👈 برای مشاهده ی سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

اکنون به بررسی حدیثِ فوق و پاسخ تفصیلی به شبهه ی مذکور می پردازیم :

دانشمند ارجمند و محدّث معاصر ، ( جنابِ شیخ علی آلِ محسن ) در کتاب ( لله و للحقیقه ، ج 1 ص 171-173) در مورد سند حدیث مزبور می فرماید :

👈سند این روایت ضعیف است زیرا از جمله ی راویان آن ابو ایوب الخراز (ابراهیم بن زیاد ) است که مجهول بوده و در کتب رجال ، توثیق نشده ، فلذا قابل اعتماد نیست .

👈 برای مشاهده ی سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

محدّثِ و محقّقِ معاصر ( علی اکبر غفاری ) در ذیل حدیث مورد بحث ، این احتمال که داستان ، مربوط به مُسلم بن عُقبه بوده که مورخین اشتباهاً به یزید نسبت داده اند ، را صحیح نمی داند . زیرا در متن حدیث ، شخصی که قریشی است ، مخاطبِ خود را نیز قریشی می داند ، حال آنکه مُسلم بن عُقبه قریشی نمی باشد .

👈 برای مشاهده ی سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

احادیثی که در منابع اهل سنت آمده ، با حدیثِ روضه ی کافی ، مغایرت دارد . بعنوان نمونه :

الف :  مسعودی نیز که از علمای بزرگ اهل سنت است در ( مروج الذّهب ج 3 ص 63- 64) تصریح کرده :

( بایع الناس علی أنهم عبیدٌ لیزید ، غیر علی بن الحسین السجاد (ع) و علی بن عبدالله بن العباس )

👈یعنی : در واقعه ی حرّه ، بجز امام سجاد (ع) و نوه ی ابن عباس ، از همه ی مردم بعنوان برده ی یزید ، به زورِ شمشیر ، بیعت گرفته شد .👉

ب : در تاریخ طبری ( ج 5 ص 484-485)که از منابع معتبر اهل سنت است ، روایت شده که یزید علیه العنه بخاطر عدم دخالت امام سجاد (ع) در قیام حرّه ، به مُسلِم بن عُقبه دستور احترام و تکریم نسبت به ایشان را از قبل داده بود ، در حالیکه امام سجاد (ع) از این توصیه ی یزید ، کاملاً بی خبر بود .

👈برای مشاهده ی ( سند 1 )  و ( سند 2  ) کلیک کنید . 👉

اشکال دیگری که به متن حدیث وارد است این است که : مردی قریشی با شجاعت هرچه تمامتر از بیعت نمودن با یزید ، امتناع می ورزد و به یزید که دستور قتلش را صادر نموده می گوید : جانِ من که از امام حسین (ع) عزیزتر نیست .

👈اما امام سجاد (ع) ( معاذ الله ) از بیم آنکه مبادا به سرنوشت مردِ قُریشی دچار شود ، به یزید می گوید : من با تو بعنوان برده ، بیعت می کنم ، اگر خواستی مرا نگه دار و اگر خواستی مرا بفروش .

( پناه بر خدا از این نسبتِ ناروا به امام معصوم )

👈 برای مشاهده ی ( سند 1 ) و ( سند 2  ) کلیک کنید . 👉

 چگونه ممکن است  امام سجاد (ع) با یزید علیه العنه بیعت نماید ، آنهم نه بیعتی  عادی که از امام حسین (ع) می خواست ، بلکه هزاران مرتبه ننگین تر از آن ، یعنی : بیعتِ بندگی و بردگی برای یزید و حال آنکه ایشان با دو اصلِ اصیلِ نهضتِ عاشورا ، یعنی : (هَیهَاتَ مِنَّا الذِّلَّة ) و ( مِثْلِي لاَ يُبَايِعُ لِمِثْلِهِ ) ، کاملاً آشنا می باشد .

👈برای مشاهده ی ( سند 1 ) و ( سند 2 ) کلیک کنید . 👉

غالباً روایات مربوط به بیعت ائمه ی اطهار (ع) را که نوعاً یا از لحاظ سند و یا از نظرِ متن با اشکال مواجه است متأسفانه با ساده ترین گزینه ، یعنی تقیّه ، توجیه می کنند . اما علیرغم اینکه بیعت نمودن در حالِ تقیّه ، مذموم نبوده و تأییدی برای بیعت گیرنده نیز محسوب نمی گردد . ولی هیچکدام از حضراتِ معصومین (ع) به آن تمکین نه فرموده اند ، ولو اینکه 25 سال خانه نشین شده و یا سالیان متمادی در زندان بسر برده و یا آنکه ناگزیر شوند عاشورائی را رقم زنند .

👈 البته ائمه ی اطهار(ع) ( بجز اصل امامت و ولایت که آنرا حق مُسَلَّمِ خویش می دانستند ) در امور جزئی دیگر  تقیّه داشته اند ، ولی برای شیعیان خود تقیّه را در همه ی موارد بعنوان یک تاکتیک ، توصیه فرموده اند .
 علت اصلی قیام عاشورا ، نامه ی یزید به ولید بود که اگر حسین (ع) بیعت نکرد ، سرش را برای او بفرستد ، چنانچه بانیانِ سقیفه نیز برای گرفتنِ بیعت از علی (ع) ، بر چنین شرطی اصرار می ورزیدند ، در آن صورت تاریخ شاهد عاشورائی زود هنگام می گردید . ( و قس علی هذا )

👈 برای مشاهده ی سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉
برگرفته از دروس علم کلام تطبیقی ، سید رضا نوعی ( حکیم )